تحلیل چهره رستم بر اساس شاهنامه در کاشیکاری دوران قاجار
محل انتشار: مجله باستان شناسی ایران، دوره: 12، شماره: 1
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 81
فایل این مقاله در 27 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_AOII-12-1_005
تاریخ نمایه سازی: 26 تیر 1402
چکیده مقاله:
از شاخصترین شخصیتهای ادبیات حماسی ایران پس از اسلام، رستم در شاهنامه فردوسی بود که در قرن چهارم هجری سروده شد. بخش قابل توجهی از کتاب ارزشمند شاهنامه به شمایل نگاری، مشخصات ظاهری، روحیات و فداکاریها و مبارزات رستم اختصاص یافته است. محبوبیت رستم در بین اقوام مختلفی که در طول تاریخ بر ایران سلطه یافتند کاملا مشهود بود به طوری که در مکاتب مختلف نگارگری و نقوش کاشیکاری و دیگر هنرها توسط هنرمندان با مشخصات خاصی نقش میشده است. اینکه این نقوش چقدر از ابیات شاهنامه نشات گرفته یا از بستر فرهنگی حاکم بر زمان بوده، پرسشی است که با بررسی شمایل نگاری نقوش رستم در نگارگری و کاشیکاری اسلامی پاسخ داده خواهد شد. از آنجا که پس از اسلام کاشیکاری با بستری گسترده و متنوع در حوزههای مختلف رشد کرد و نقوش آن مستقیما برگرفته از فرهنگ اقوام هم عصرش بود. شیوه گردآوری اطلاعات در مقاله حاضر مبتنی بر مطالعات کتابخانهای و بررسی تصاویر کاشیها و سفالهای دوره اسلامی است. با توجه به بررسیهای صورت گرفته میتوان دریافت که خصوصیات ظاهری و چهره رستم در دورانهای مختلف پس از سرودن شاهنامه دستخوش تغییرات بسیاری شده است. دوره قاجاریه را میتوان اوج تصویر نمایی نقش رستم با سبکی یکسان بر روی هنر کاشیکاری دانست که هم در بین درباریان یا بین عامه مردم در قهوه خانهها به کار رفته است و در این بین به برخی از داستانهای رستم مثل نبرد رستم با سهراب، اشکبوس یا دیوسپید بیشتر مطلوب نظر بوده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
فتانه رحیمی
گروه تاریخ و باستان شناسی،دانشکده علوم انسانی،دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی،تهران،ایران