شناسایی گونه های گیاهی آبزی جاذب فلزات سنگین در اکوسیستم های آبی

زمینه و هدف: فلزات سنگین برای سلامت انسان مضراتی دارند. گیاهان آبزی می توانند مقادیر زیادی از این فلزات سنگین را در خود ذخیره کنند، و نقش مهمی در تصفیه این آلاینده ها در اکوسیستم های آبی دارند. مطالعه حاضر با هدف شناسایی گونه های گیاهی آبزی جاذب و تصفیه کننده فلزات سنگین در اکوسیستم های آبی تالاب انزلی انجام شد. روش ها: نمونه برداری از گیاهان آبزی و رسوبات تالاب انزلی در تیرماه ۱۳۹۷ پس از یک بررسی مقدماتی از منطقه مورد مطالعه در ۱۰ ایستگاه به صورت تصادفی و بر اساس تراکم پوشش گیاهی انجام شد. شناسایی و ثبت گونه ها انجام گرفت. سپس اندام های برگ، ساقه و ریشه جدا گردیدند و در ادامه نمونه های هضم شده از آن ها تهیه شد. برای آنالیز فلزات سنگین موجود در این نمونه ها از دستگاه جذب اتمی استفاده گردید. یافته ها: از بین خانواده های گیاهی مورد مطالعه در تالاب انزلی، خانواده های گیاهان آبزی ازجمله گندمیان (Poaceae or Gramineae)، جگن (Cyperaceae)، گوشابیان (Potamogetonaceae)، تخت قورباغه ایان (Hydrocharitaceae)، عدسک آبی (Lemnaceae)، و نعناعیان (Labiatae)، دارای بیشترین تعداد گونه در جذب فلزات سنگین بودند. گونه هایی که از سه بخش ریشه، ساقه و برگ به طور هم زمان برای جذب فلزات سنگین استفاده نموند، با ۹۶ درصد فراوانی، بیشترین میزان را داشته، ریشه به تنهایی ۲۲ درصد، ریشه و برگ ۶۹ درصد و ریشه و جوانه ۳ درصد را به خود اختصاص دادند. از بین فلزات جذب شده توسط گونه های مختلف گیاهی، روی با ۱۳/۹۷ درصد، سرب با ۱۳/۴۴ درصد، و کادمیوم با ۱۲/۹ درصد از فراوانی بالایی برخوردار بود و فلزاتی از قبیل مس، نیکل و آهن در رده بعدی قرار داشتند. نتیجه گیری: در مطالعه حاضر تیره گندمیان دارای بیشترین فراوانی گونه ای بوده و ریشه نسبت به ساقه و برگ، سهم بیشتری را به عنوان اندام جذب کننده فلزات سنگین به خود اختصاص دادند. از بین فلزات سنگین، روی بیشترین فراوانی جذب توسط گیاهان آبزی را داشت.