بودجه بندی رویه ای: رویکردی هنجاری به نقش بودجه بندی عمومی در ساخت واقعیت آینده

بودجه بندی را می توان قلب فراگرد خط مشی گذاری عمومی تلقی کرد؛ زیرا دربرگیرنده انتخاب اهداف غایی و ابزارهای دستیابی به آن ها، تقسیم منابع مالی و اقتصادی جامعه بین بخش های عمومی و خصوصی و تخصیص میان نیازهای رقیب در بخش عمومی است. محصول نهایی این فراگرد، بودجه نام دارد که به منزله بازنمای اولویت ها و بیانیه ارزش ها و ترجیحات فرهنگی و سیاسی جامعه برای تخصیص منابع عمومی در جهت پیامدهای مطلوب اجتماعی است. نظر به اینکه منطق اصلی فعالیت دولت، کارایی و عدالت است، وجود چارچوبی برای تعیین حیطه فعالیت های حکومت به منظور هدفمند کردن تخصیص های عمومی، ضروری می نماید. باملاحظه چنین ضرورتی، هدف این پژوهش، ارائه چارچوبی برای عقلایی ساختن فراگرد بودجه بندی با اتخاذ رویکرد رویه ای به بودجه بندی است. در این رویکرد، به عاریه از ادبیات خط مشی، دو معیار منافع و مشکلات عمومی، به منزله محدوده فعالیت حکومت در نظر گرفته شده، چنین استدلال می شود که با معطوف شدن رویه های بودجه به این دو معیار و حاکم گردانیدن قواعد رویه، می توان ضمن جلوگیری از انحراف، بودجه بندی را در مسیری عقلایی هدایت نمود و ضمن برآورده ساختن نیازها و خواسته های خردمندانه شهروندان، مشروعیت حکومت را تقویت نمود.