عیش یا عشق؟(بررسی مهمترین ویژگی های عشق در تغزل های فرخی سیستانی)

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 202

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JISUT-13-1_006

تاریخ نمایه سازی: 27 تیر 1402

چکیده مقاله:

«عشق» یکی از پربسامدترین واژه ها در ادبیات ایران و جهان است؛ ازآنجاکه بیشتر انسان ها آن را تجربه می کنند، یکی از مضامین رایج هنر و ادبیات، عشق است. ادبیات فارسی نیز از همان آغاز تا به امروز، در قالب هایی چون مثنوی و غزل و داستان، به توصیف عشق پرداخته است. شاعران ایرانی، قبل از «غزل» از «تغزل» قصاید برای بیان عاطفه عشق بهره برده اند. شاعران قصیده سرا، در تغزل به موضوعات مختلفی مانند توصیف طبیعت و جوانی و باده پرداخته اند، اما عشق، یکی از مهم ترین مضامین تغزل، به خصوص در قصاید فرخی سیستانی، است. از میان شاعران سبک خراسانی، فرخی سیستانی تغزل های عاشقانه بیشتری دارد؛ ازاین رو بیش از شاعران هم عصر خود، به عاشقانه سرایی معروف است. با توجه به این عوامل، مقاله حاضر می کوشد جنبه های مختلف عشق را در تغزل های فرخی سیستانی بررسی کند. ابتدا رابطه عشق با ادبیات، جایگاه فرخی در شعر غنایی فارسی و تاثیر ارتباط با دربار و آسیبی که این موضوع بر ساختار شعر عاشقانه فرخی وارد کرده، یعنی ترجیح ممدوح بر معشوق، بیان شده است. سپس «ترک نژاد» بودن معشوق و وظیفه دوگانه او، لشکری و دلبری، بررسی شده است. شاهدبازی یا امردبازی و علل آن، موضوع بررسی بعدی است. در ادامه، تقلیل عشق در تغزل های فرخی به میل جنسی صرف و گاه حتی گرایش آن به سمت برخی انحراف های جنسی، همچون اعتیاد جنسی، واکاوی شده است. مقاله با ذکر دیگر ویژگی های مهم عشق در شعر و عصر فرخی، همچون وقوع گویی، نگاه خردگرایانه به عشق، سادگی زبان و اندیشه به پایان می رسد. مقاله حاضر که با روش توصیفی تحلیلی نوشته شده، نتیجه می گیرد که فرخی در تغزل هایش، به تاثیر از عوامل شخصی و سیاسی اجتماعی، همچون داشتن طبع جوان و لذت گرا، تنعم و رفاه اقتصادی، وفور زیبارویان ترک نژاد و «مرسوم بودن» شاهدبازی در آن دوره، بیشتر بیان کننده عشق جسمانی و شادکام و برخوردار و مذکر بوده است.

نویسندگان

حسین حسن رضایی

گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی ۸۸۹ – ۱۴۶۶۵، تهران، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابعآلندی، رنه (۱۳۷۸)، عشق، ترجمه جلال ستاری، چاپ ۲، تهران، ...
  • اسلامی ندوشن، محمدعلی (۱۳۷۴)، «گذشتگان عشق را چگونه می دیده ...
  • انوشه، حسن (۱۳۷۶)، فرهنگ نامه ادبی فارسی، جلد ۲، چاپ ...
  • بارون، رابرت و دیگران (۱۳۸۸)، روان شناسی اجتماعی، ترجمه یوسف ...
  • برتنس، هانس (۱۳۸۴)، مبانی نظریه ادبی، ترجمه محمدرضا ابوالقاسمی، چاپ ...
  • برونو، فرانک (۱۳۷۰)، فرهنگ توصیفی اصطلاحات روان شناسی، ترجمه فرزانه ...
  • پورافکاری، نصرت الله (۱۳۸۲)، فرهنگ جامع دوجلدی روانشناسی روانپزشکی، چاپ ...
  • پورنامداریان، تقی (۱۳۸۰)، در سایه آفتاب، چاپ ۱، تهران، سخن ...
  • توحیدی، نیره (۱۳۷۲)، «بازنگری در قلمرو جنسیت (بررسی کتاب معایب ...
  • جرجانی، سید اسماعیل (۲۵۳۵)، ذخیره خوارزمشاهی، به کوشش علی اکبر ...
  • حافظ، شمس الدین محمد (۱۳۹۹)، دیوان حافظ، به تصحیح محمد ...
  • عنصری، ابوالقاسم حسن بن احمد (۱۳۶۳)، دیوان عنصری، به تصحیح ...
  • کریمی حکاک، احمد (۲۰۰۴/۱۳۸۳)، «اسطرلاب اسرار خدا: عشق در ادب ...
  • خالقی مطلق، جلال (۱۳۷۵)، «تن کامه سرایی در ادب فارسی»، ...
  • دانشور، سیمین (۱۳۸۹)، علم الجمال و جمال در ادب فارسی، ...
  • دایر، دایانا (۱۳۸۴)، روانشناسی عشق، ترجمه مهدی فتحی، چاپ ۱، ...
  • دورانت، ویل (۱۳۷۷)، لذات فلسفه، ترجمه عباس زریاب خویی، چاپ ...
  • دهقانی، محمد (۱۳۸۷)، وسوسه عاشقی، چاپ ۱، تهران، جوانه رشد ...
  • ذاکری کیش، امید (۱۳۹۸)، «مولفه های زبان غنایی در تغزلات ...
  • (۱۴۰۰)، «تحلیل جامعه شناختی ضعف صمیمیت عاطفی در تغزلات غنایی ...
  • زرین کوب، عبدالحسین (۱۳۷۴)، با کاروان حله، چاپ ۹، تهران، ...
  • شبلی نعمانی (۱۳۶۳)، شعر العجم، ترجمه سیدمحمدتقی فخرداعی گیلانی، ۵ ...
  • شمیسا، سیروس (۱۳۷۳)، سیر غزل در شعر فارسی، چاپ ۴، ...
  • (۱۳۸۱)، شاهدبازی در ادبیات فارسی، چاپ ۱، تهران، فردوس ...
  • صفا، ذبیح الله (۱۳۷۳)، تاریخ ادبیات در ایران، چاپ ۱۳، ...
  • (۱۳۳۰)، اخوان الصفا، تهران، دانشگاه تهران ...
  • صورتگر، لطفعلی (۱۳۱۴)، «عشق در ادبیات (قسمت اول)»، ماهنامه مهر، ...
  • عبید زاکانی (نظام الدین عبیدالله) (۱۳۳۲)، کلیات عبیدزاکانی [شامل قصاید، ...
  • عنصرالمعالی کیکاوس (ابن اسکندر بن قابوس بن وشمگیر) (۱۳۷۵)، قابوس ...
  • عوفی، محمد (۱۳۸۹)، لباب الالباب، به تصحیح ادوارد جی. براون، ...
  • فتوحی، محمود (۱۳۹۵)، صد سال عشق مجازی (مکتب وقوع و ...
  • فرخی سیستانی (ابوالحسن علی بن جولوغ) (۱۳۷۱)، دیوان فرخی سیستانی، ...
  • فروم، اریک (۱۳۸۷)، هنر عشق ورزیدن، ترجمه پوری سلطانی، چاپ ...
  • فیروزآبادی، علی (۱۳۸۷)، عشق، چاپ ۱، شیراز، نوید شیراز ...
  • فیست، جس؛ فیست، گریگوری جی (۱۳۸۸)، نظریه های شخصیت، ترجمه ...
  • قوام،ابوالقاسم (۱۳۷۶)، سیمای معشوق در غزل فارسی، پایان نامه دکتری ...
  • کاپلان و سادوک (۱۳۸۲)، خلاصه روانپزشکی، چاپ ۱، جلد ۲، ...
  • لپ، ایناس (۱۳۶۹)، روانشناسی عشق ورزیدن، ترجمه کاظم سامی و ...
  • مارسل فرانسوی (بی تا)، تاریخ عشق، ترجمه اسدالله اشتری، بی ...
  • مختاری ، محمد (۱۳۷۸)، هفتاد سال عاشقانه، چاپ ۱، تهران، ...
  • مدی، ارژنگ (۱۳۷۱)، عشق در ادب فارسی، چاپ ۱، تهران، ...
  • معزی، محمد بن عبدالملک نیشابوری (۱۳۱۸)، دیوان (متضمن قصاید،غزلیات و ...
  • نوذری، گیتی (۲۰۰۴/۱۳۸۳)، «شراب عشق و هستی در جام ژن»، ...
  • یوسفی، غلامحسین (۱۳۷۲)، برگ هایی در آغوش باد، چاپ ۲، ...
  • (۱۳۷۳)، فرخی سیستانی (بحثی در شرح احوال و روزگار و ...
  • نمایش کامل مراجع