مولفه های تاثیرگذار بر رفتار بیمه شدگان جهت بهره مندی از برنامه پزشک خانواده شهری

سابقه و هدف: برنامه پزشک خانواده شهری به منظور افزایش دسترسی و توسعه بهره مندی از خدمات پایه سلامت از سال ۱۳۹۱ در دو استان فارس و مازندران اجرا شد. این مطالعه به منظور شناخت مولفه های تاثیرگذار بر رفتار بیمه شدگان جهت بهره گیری از برنامه پزشک خانواده شهری در استان مازندران انجام گرفت.مواد و روش ها: این مطالعه کیفی در سال ۱۴۰۰ در دو مرحله انجام گرفت. جامعه پژوهش بیمه شدگان صندوق های پایه تحت پوشش برنامه پزشک خانواده شهری که در طول سال گذشته سابقه مراجعه به پزشک خانواده داشتند، بودند. مرحله اول با شرکت ۳۶ نفر از بیمه شدگان و برگزاری شش جلسه بحث متمرکز گروهی با شناسایی تم های اصلی و گویه های مرتبط انجام شد. مرحله دوم با شرکت ۳۲۴ نفر از بیمه شدگان بالای ۲۰ سال در ۱۶ شهرستان استان که به شکل تصادفی انتخاب شدند، ادامه یافت. در مرحله دوم با استفاده از پرسشنامه ای که روایی و پایانی آن به شکل صوری مورد تائید قرار گرفت، مراتب اهمیت گویه ها با تکنیک گروه اسمی تعیین، میزان تاثیرگذاری تم های اصلی در بهره مندی از برنامه پزشک خانواده شهری با تکنیک سلسله مراتبی و به روش مقایسه زوجی ارزیابی و رضایتمندی از میزان تامین و برقراری از تم های اصلی از سطح خیلی ضعیف تا سطح خیلی زیاد با امتیازدهی بین ۱۰-۱ تحلیل شد. داده های مرحله دوم وارد اکسل و با آزمون های مرتبط آماری در SPSS نسخه ۲۳ تحلیل شد.یافته ها: در مرحله اول هفت مولفه یا تم اصلی با ۴۴ گویه های مرتبط شامل: ویژگی های شخصیتی پزشک با ۳ گویه، روابط بین پزشک و بیمار با ۷ گویه، ویژگی های حرفه ای پزشک با ۹ گویه، شرایط محل کار پزشک با ۸ گویه، ویژگی های اخلاقی پزشک با ۴ گویه، اجرای قوانین با ۴ گویه و تسهیلات حمایتی با ۹ گویه شناسایی شدند. در مرحله دوم با اهمیت ترین گویه (یا اولویت اول) هر کدام از ۷ تم اصلی ذکر شده به ترتیب زیر ارزیابی شد: با حوصله و صبور باشد. در پاسخ به سئوالات عصبانی نشود. درست تشخیص بدهد. در شیفت های صبح و عصر فعال و دایر باشد. قابل اعتماد و رازدار باشد. به موقع شروع به کار نمایند. همه خدمات قابل ارایه پزشک خانواده و همکارانش، رایگان باشد. میزان تاثیرگذاری تم های اصلی (از کل ۱۰۰ واحد تاثیرگذاری) به میزان زیر ارزیابی شد: ویژگی های شخصیتی پزشک ۲ درصد، روابط بین پزشک و بیمار ۱۰ درصد، ویژگی های حرفه ای پزشک ۲۷ درصد، شرایط محل کار پزشک ۱۱ درصد، ویژگی های اخلاقی پزشک ۱۰ درصد، اجرای قوانین ۱۵ درصد و تسهیلات حمایتی ۲۵ درصد. درصد بیمه شدگان راضی از کمیت و کیفیت تامین یا برقراری تم های اصلی در اجرای فعلی برنامه پزشک خانواده شهری به شرح زیر بود: ویژگی های شخصیتی پزشک ۸۳/۲ درصد، روابط بین پزشک و بیمار ۸۱/۱ درصد، ویژگی های حرفه ای پزشک ۷۷/۸ درصد، شرایط محل کار پزشک ۵۱/۵ درصد، ویژگی های اخلاقی پزشک ۸۲/۶ درصد، اجرای قوانین ۶۸/۳ درصد و تسهیلات حمایتی ۳۲/۹ درصد. بین میزان تاثیرگذاری و رضایتمندی و بعضی از متغییرهای فردی ارتباط معنی دار وجود داشت(۰/۰۵>P).نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد ۷ تم اصلی با گویه های مختلف به میزان نابرابر در رفتار بیمه شدگان در بهره مندی از برنامه پزشک خانواده شهری تاثیرگذار هستند. کمترین رضایت از تسهیلات حمایتی اعلام شد. لذا ضرورت دارد با توجه به ظرفیت ها و منابع موجود مداخلات متناسبی به منظور افزایش بهره مندی از برنامه پزشک خانواده شهری طراحی و اجرا شود.