تبیین تجارب پزشکان خانواده درمورد چالش افزایش سواد سلامت مراجعه کنندگان به مراکز بهداشتی، کم برخوردارترین استان کشور (یک مطالعه کیفی)

سابقه و هدف: مهم ترین هدف ارائه خدمات بهداشتی و درمانی در هرکشوری، ارتقای سطح سلامت آحاد مردم است. یکی از تاثیرگذارترین موارد درافزایش سطح سلامت، ارتقای سواد سلامت جامعه است. سواد سلامت، گنجایش افراد برای درک اطلاعات، خدمات بهداشتی و تصمیم گیری برای سلامتی می باشد. باتوجه به اینکه استان سیستان و بلوچستان از نظر شاخص های توسعه کم برخوردار می باشد، لذا انتظار می رود که مراجعین سواد سلامت کافی نداشته باشند و این امر موجب می شود در ارتباط شان با پزشک دچار مشکل گردند. پزشک خانواده به عنوان عضوی خدمت دهنده درمراکز خدمات جامع، به صورت مستقیم با خانواده ها در ارتباط هستند. به همین استفاده از تجارب آنها در آموزش و سواد سلامت مراجعین اهمیت دارد. لذا مطالعه حاضر با هدف تبیین تجارب پزشکان خانواده مورد چالش های افزایش سواد سلامت مراجعه کنندگان انجام گرفت.مواد و روش ها: این پژوهش کیفی بر روی ۲۷ نفر از پزشکان خانواده شهرستان زاهدان در سال ۱۳۹۸ انجام شد.. پس از تصویب طرح در کمیته اخلاق دانشگاه پژوهشگران ضمن تعیین وقت قبلی به محل کار پزشکان در مراکر خدمات جامع سلامت شهری مراجعه می کردند و با رعایت موازین اخلاقی، با استفاده از راهنمای مصاحبه نیمه ساختار از آنها مصاحبه انجام می گرفت. در پایان روز تمام مصاحبه ها ضبط و روزانه بر روی کاغذ پیاده سازی می شد. در نهایت به روش تحلیل محتوا قراردادی کد گذاری انجام گرفت.یافته ها: در این پژوهش تعداد ۲۷ پزشک خانواده شرکت کردند، در تحلیل مصاحبه های صورت گرفته با پزشکان خانواده در مرحله کد گذاری باز،۹۷ مفهوم اولیه، در ۱۳ طبقه فرعی، در نهایت ۵طبقه اصلی (نبود امکانات آموزشی کافی، مشکلات فرهنگی، سواد آموزشی پایین ، فقر و عدم مراجعه) استخراج گردید.نتیجه گیری: براساس نتایج مطالعه، افزایش سواد سلامت در استان با چالش هایی رو به رو است. وضعیت بد اقتصادی در کنار سطح پایین سواد آمورشی باعث تمایل کمتر افراد برای یادگیری دانش سلامت و درنتیجه پایین بودن سطح سواد سلامت در این استان است. با توجه به اهمیت سواد سلامت و تاثیر آن بر کیفیت زندگی، نیاز به برنامه ریزی و مداخلات اثربخش در زمینه ارتقای سواد سلامت از طریق جذب پزشکان بومی احساس می شود. با توجه به نتایج پژوهش، آموزش و توسعه ی رفتارهای ارتقا دهنده سلامت و لزوم توجه بیشتر به امر سواد سلامت در برنامه های ارتقای سلامت توصیه می شود.