ارزیابی وضعیت کمی و کیفی پزشکان خانواده در شهرستان های گرگان و گنبد کاووس از دیدگاه پزشکان خانواده، اعضای تیم سلامت و کارشناسان ستادی شهرستان

مقدمه و هدف: پزشک خانواده به عنوان تصمیم گیرنده در سلامت منطقه و جامعه تحت پوشش باید دانش و توانمندی لازم برای تصمیم گیری مناسب و منطقی بر اساس پروتکل ها و دستور العملهای وزارتی در ابعاد مختلف سلامت را دارا باشد و نیز اجرای طرح پزشک خانواده بدون همکاری تیم سلامت امکان ناپذیر است. این مطالعه با هدف ارزیابی وضعیت کمی و کیفی پزشکان خانواده در شهرستان های گرگان و گنبد کاووس از دیدگاه پزشکان خانواده، اعضای تیم سلامت و کارشناسان ستادی شهرستان انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی و به روش مقطعی در سال ۱۳۹۹ انجام شد. جامعه آماری شامل پزشکان خانواده ی شاغل در شبکه بهداشتی درمانی شهرستان های گرگان و گنبد کاووس، کارکنان واعضای تیم سلامت در مراکز مجری و غیرمجری بود. در قسمت ارزیابی کمی جهت دستیابی به اهداف، به سامانه اطلاعات بهداشتی (ناب) مراجعه گردید و در قسمت ارزیابی کیفی، ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که شامل دو بخش اطلاعات دموگرافیک و بررسی ابعاد مختلف برنامه پزشک خانواده برای هریک از گروه های پزشکان و اعضای تیم سلامت پرسشنامه ای متفاوت تنظیم گردید. جهت توصیف داده ها از روش های آمار توصیفی (رسم جداول و نمودارها، تعداد و درصد فراوانی برای داده های کیفی، و میانگین و انحراف معیار برای داده های کمی) با استفاده از نرم افزار spss۲۳ و Excel۲۰۱۳ انجام شد. یافته ها: تعداد ۶۷ پزشک و ۲۹۰ نفر اعضای تیم سلامت از ۴۱ مرکز بهداشت شهرستان های گرگان و گنبدکاووس به مطالعه وارد شدند. میزان رضایتمندی پزشکان و تیم سلامت بالاتر از متوسط بود (به ترتیب ۳/۱۱ و ۳/۵۳). کمترین میزان رضایتمندی در هر دو گروه پزشکان و تیم سلامت بعد حقوق و مزایا و بیشترین آن در جامعه پزشکان مربوط به بعد مدیریت فنی برنامه و در تیم سلامت مربوط به نظام پایش و ارزشیابی بود. در خصوص ارجاع بیماران به مراکز تخصصی استفاده از سامانه بهیاب در نوبت دهی و استفاده از خدمات تخصصی در سطح متوسط رو به بالا وجود داشت (به ترتیب ۶۸/۱۵ درصد و ۵۷/۵۰ درصد). میزان ارجاعات ناموفق و ارجاعات فوری در کمتر از ۵ درصد موارد مشاهده شد. تخصص های قلب و عروق، داخلی، ارتوپد، و زنان و زایمان بیشترین موارد ارجاع را به خود اختصاص داده بودند. بیشترین موارد ارجاعی در دو گروه نوجوان و جوان مشاهده شد (به ترتیب ۲۵/۷۱ درصد و ۱۶/۷۷ درصد). متوسط دسترسی جامعه تحت پوشش مراکز بهداشت به خدمات بهداشتی و درمانی سرپایی در سطح کاملا مطلوبی قرار دارد (نزدیک به یک). مراقبت ها و ارزیابی های پیش از بارداری توسط پزشکان و ماماهای مراکز بهداشت گرگان تقریبا دو برابر گنبد کاووس و میزان تولد نوزادان با وزن زیر ۲۵۰۰ گرم در مراکز بهداشت گرگان نصف گنبد کاووس است.نتیجه گیری: وضعیت رضایتمندی پزشکان و تیم سلامت مراکز بهداشت به خصوص در بعد حقوق و مزایا نیاز به رسیدگی و توجه دارد. همچنین در مراکز بهداشت شهر گنبد کاووس مراقبت های پیش از بارداری و ارزیابی رفتارهای پرخطر زنان باردار نیاز به ارتقاء و توجه دارد.