تبیین شاخصه های تربیتی انسان مثبت و منفی در حکمت ۳۱ نهج البلاغه و دلالت های آن در تعلیم و تربیت

هدف پژوهش حاضر تبیین شاخصه های تربیتی انسان مثبت و منفی در حکمت ۳۱ نهج البلاغه و دلالت های آن در تعلیم و تربیت البلاغه می باشد. روش پژوه توصیفی - تحلیلی و استنتاجی می باشد.یافته های پژوهش نشان داد که شاخص های انسان مثبت در حکمت ۳۱ نهج البلاغه عبارتند از: شکیبایی ، اهل یقین ، یقین را چهار شعبه است : بینایی هوشمندانه و دریافت از روی حکمت و پند گرفتن از چیزهای عبرت آمیز و رفتن به روش پیشینیان. هر که از روی هوشمندی نگرد، حکمت بر وی آشکار شود و هر که از حکمت بر وی آشکار شود، آموخته است که چگونه از حوادث عبرت گیرد و هر که عبرت گرفتن را آموزد، گویی با گذشتگان در گذشته ، زیسته است .عدالت را چهار شعبه است : فهمی که به عمق چیزها رسد و علمی که حقایق را دریابد و داوری کردنی نیکو و راسخ بودن در بردباری . آنکه نیکو فهم کند به عمق دانایی رسد و هر که به عمق دانایی رسد، از آبشخور احکام دین سیراب بیرون آید و هر که بردباری را شعار خود سازد، در کارها تقصیر ننماید و در میان مردم، ستوده زیست کند. از جمله دلالت های انسان مثبت در حکمت ۳۱ نهج البلاغه در قلمرو تعلیم و تربیت در زمینه اهداف و اصول تربیتی به دست آمد عبارتند از: هدف غایی : سعه صدر و خویشتن داری در تربیت فرزندان، هدف واسطی : پرورش صداقت و راستگویی ، هدف واسطی : تحقق عدالت در تمامی ابعاد شخصیتی متربیان، هدف واسطی : تقویت روحیه جهادی و مبارزه با باطل ، هدف غایی : پرورش روحیه عبرت گیری از گذشتگان جهت ساختن آینده مطلوب. اصول تربیتی به دست آمده بر اساس شاخص های انسان مثبت در حکمت ۳۱ نهج البلاغه عبارتند از: اصل شکیبایی و بردباری ، اصل عدالت محوری ، اصل عبرت آموزی ، اصل روحیه جهادی . در نقطه مقابل شاخص های انسان منفی بر اساس حکمت ۳۱ نهج البلاغه به دست امد که عبارتند از: دارای سوء ظن و تردید، اهل مخاصمه و تنش ، منحرف از راه حق ، اهل کینه و دشمنی . نتایج پژوهش نشان می دهد که شاخص های انسان مثبت و منفی در قلمرو تعلیم و تربیت می تواند راهگشای مشکلات متربیان باشد.