اعتبار سنحی ادله عقلی قاضی سعید قمی بر نفی سنخیت بین خداوند و مخلوقات

قاضی سعید قمی هرگونه سنخیتی میان خداوند و ممکنات را مردود می داند و براین اساس وجود هرگونه صفتی اعم از صفات عین دات با زاید بر دات را در خداوند انکار می کند. لذا به نظر وی خداوند را جز به سلب نمی توان شناخت. وی برای نظریه توحیدی خود. ادله عقلی گوناگون و متعددی اقامه کرده است. در این نوشتار این ادله عقلی گردآوری شده و مورد نقد قرار گرفته اند. عمده اشکالات وارد بر ادله عقلی قاضی سعید از این قرارند: خلط میان ترکیب خارجی و ترکیب تحلیلی. عدم تفکیک میان علیت خارجی و علیت تحلیلی، تسری اشکالات صفت زاید بر دات به صفت عین دات. مرادف یا مساوی گرفتن هرگونه علمی با احاطه وجودی عالم نسبت به معلوم، اعتقاد به ملازمه بین علم و مورد تصرف واقع شدن معلوم، مرادف گرفتن هرگونه صفتی با حد وجودی و اینکه هر موصوفی ضرورتا محدود است خلط میان حاکی و محکی, اعتقاد به منافات داشتن سنخیت وجودی با فقر وجودی ممکنات نسبت به خداوند ملازم دانستن تشکیک وجودی با کمی بودن دو طرف تشکیک.