تبیین روابط دولت و جامعه: از چهارجوب های یک سوبه تا پیوندهای متقابل
محل انتشار: دو فصلنامه پژوهش سیاست نظری، دوره: 17، شماره: 31
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 110
فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_POLITIC-17-31_010
تاریخ نمایه سازی: 28 تیر 1402
چکیده مقاله:
تبیین نسبت میان دولت و جامعه از مهم ترین چالش های نظری در علوم سیاسی
است. در یک کشمکش نظری و در نتیجه انتقادهای فراوان به تبیین های
تک بعدی که به جامعه یا دولت می پردازند. این پرسش کلیدی مطرح شده است
که نظریه های تک متغیره و یک سویه تا چه میزان، قدرت تبیین و پاسخگویی به
چرایی و چگونگی روابط موجود میان دولت و جامعه را دارند و کاستی های آنها
چیست؟ این مقاله در وهله نخست درصدد نقد سنت تحلیلی موجود در ادبیات
روابط دولت و جامعه و سپس تبیین مولفه های نهادگرایی تاربخی به عنوان یکی
از رویکردهای مطرح در علوم سیاسی است. رویکرد نهادی با روش توصیفی-
استقرایی- به دلیل پویایی و تمرکز بر بافتار تاربخی سبب غنای بیشتر
تحلیل های سیاسی درباره روابط دولت و جامعه شده است. مطابق این نگرش،
دولت و جامعه در فرایند تاریخی خود. به گونه ای متقابل بر هم اثر گذاشته. از هم
اثر می پذیرند. این دیدگاه، قدرت دولت و حتی تجلی و نمود این قدرت را در پیوند با قدرت جامعه و آرایش های نهادی موجود در یک جامعه و تحول آنها را محصول پیوند ساختارهای قدرت در یک فرایند تاریخی می داند. مولفه های اصلی این نظریه عبارتند از: بزنگاه های مهم، وابستگی به مسیر، زمان بندی و توالی، رخدادها، طراحی و تحول نهادی. همچنین یافته های این مقاله نشان می دهد که شکل گیری یک پیکربندی سیاسی اجتماعی متعادل، مبتنی بر شبکه پیچیده ای از روابط متقابل و ترتیبات نهادی پویا بین دو نهاد دولت و جامعه در یک فرایند زمانی گسترده است که حاصل آن نه سلطه دولت بر نهادهای دیگر، بلکه ارتباط نهادی آن با جامعه است؛ زیرا نهادگرایی تاریخی به واسطه نگاه تاریخی خود علاوه بر برداشتی پویا از تکوین و ت غییر نهادی، می تواند زمینه ساز نوعی پیوند میان نظریه های زمینه گرا و نهادگرا تلقی شود.
نویسندگان
سارا اکبری
دانشجوی دکتری علوم سیاسی (گرایش مسائل ایران)، دانشگاه فردوسی مشهد. ایران
وحید سینائی
دانشیار گروه علوم سیاسی, دانشگاه فردوسی مشهد ایران
مهدی نجف زاده
دانشیار گروه سیاسی. دانشگاه فردوسی مشهد. ایران
روح اله اسلامی
استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد. ایران