آیا آزمون "توافق متن" جایگزین معتبری برای ارزیابی قضاوت بالینی دانشجویان پرستاری است؟

فاصله تئوری و عمل در پرستاری باعث ناهم خوانی بین آنچه آموخته شده و آنچه در عمل به اجرا می آید می گردد(۱). امروزه پرستاران با شرایطی پیچیده بالینی که به دلایلی مانند تغییر شرایط در تنظیمات مراقبت های بهداشتی، به ویژه سطوح بالاتر مراقبت برای بیماران، طول عمر کوتاه اقامت در بیمارستان، افزایش استفاده از تکنولوژی و تاکید بیش تر بر میزان هزینه ایجاد شده است با محیط نامطمئن مواجه می شوند. در نتیجه پرستاران باید بتوانند موقعیت های بالینی را به موقع تجزیه و تحلیل کنند و تصمیمات خود را به موقع و درست انجام دهند تا اطمینان حاصل شود که بیمار با کیفیت بالا و بهترین پیامدها مراقبت دریافت نموده است(۲). پرستاری در قرن ۲۱ ترکیب پیچیده ای از آکادمی و عمل است و نیاز به یکپارچگی موثر این دو دارد. جدا شدن این دو از یکدیگر باعث تصنعی شدن، غیر مفید بودن و عدم کمک به دانشجویان پرستاری برای پل زدن بین تئوری و عمل می شود(۳و۴). خلا بین تئوری و عمل باعث بحران در مراقبت پرستاری شده و همین امر خدمات پرستاری را با انتقاداتی مواجه ساخته است(۵). انتظار می رود پرستاران به طور پیوسته توانایی تصمیم گیری مناسب بر اساس مهارت های استدلال بالینی صحیح در طول دوره های پرستاری خود را نشان دهند. برای اطمینان از اینکه پرستاران جدید برای این انتظارات آماده می شوند، اساتید پرستاری با ایجاد روش های موثر تدریس و ارزیابی مهارت های استدلال بالینی در دانشجویان پرستاری مواجه می شوند. ابزاری که اخیرا برای سنجش استدلال بالینی مورد استفاده قرار گرفته است آزمون توافق متنscript concordance) )(۲). آزمون توافق متن در آموزش حرفه های بهداشتی برای ارزیابی جنبه خاص صلاحیت استدلال بالینی استفاده می شود(۶). هدف این نوع از آزمون ها، اندازه گیری سازگاری بین دانش کسب شده در دانشجویان و صلاحیت بالینی می باشد؛ به عبارتی در صدد یافتن این موضوع است که آیا دانش کسب شده در تئوری در دانشگاه، کارایی لازم برای شایستگی یا صلاحیت حرفه ای را در آنها ایجاد می کند یا خیر؟(۷). آزمون توافق متن یا آزمون توانایی تفسیر اطلاعات پزشکی در شرایط عدم اطمینان دارای سه ویژگی کلیدی طراحی است که بر پایه مدل های نظری از سازمان دانش و استدلال بالینی مبتنی است: ۱) پاسخ دهندگان با شرایط بالینی تعریف شده مواجه هستند و باید بین چندین گزینه، گزینه واقع بینانه را انتخاب کنند ۲) فرمت پاسخ نشان دهنده نحوه یافتن اطلاعات در شرایط چالش برانگیز در حل مساله است و ۳) امتیاز کسب شده متغیری از پاسخ متخصصان در شرایط بالینی است(۵). آزمون توافق متن، آزمون کتبی برای ارزیابی استدلال در شرایط عدم قطعیت است. در این آزمون به آزمون شوندگان، سناریوهای بالینی کوتاه ارائه می شود، و به دنبال آن یک سری از سوالات، قواعد تشخیصی یا گزینه های درمانی (مدیریت بیمار) فراهم می گردد. اگر چه مقیاس بالینی کافی برای تصمیم گیری معنادار در نظر گرفته شده است، اما مقدار مشخصی از عدم اطمینان، ناهماهنگی یا ناتمام بودن به طور عمدی در هر مورد به منظور شبیه سازی شرایط مبهم که اغلب در برخورد بالینی واقعی زندگی شبیه سازی شده است، ایجاد می گردد. آزمون توافق متن، علاوه بر وابستگی به مشکلات بالینی تعریف نشده، دارای دو ویژگی منحصر به فرد دیگر در حین طراحی است: الف) فرمت پاسخ، بر اساس مدل های نظری مبتنی بر سازمان دانش و استدلال بالینی حاصل از روانشناسی شناختی و تحقیقات آموزش پزشکی، نشان دهنده نحوه رفتار اطلاعات پزشکی است که در شرایط چالش برانگیز مشکل حل می شود ب) برخلاف اکثر اشکال ارزیابی، هیچ پاسخ صحیحی به سوالات وجود ندارد. در عوض، چندین پاسخ به هر یک از سوالات آزمون ممکن است قابل قبول در نظر گرفته شود که به طور جداگانه ای توسط اعضای یک گروه مرجع از پزشکان با تجربه و حاذق یک رشته یا حوزه دانش، انتخاب شده و نمره می گیرند(۵). آزمون توافق متن به طور گسترده ای در آموزش دانشجویان پزشکی برای ارزیابی استدلال بالینی در بخش های مختلف از جمله روانپزشکی، اورژانس استفاده شده است(۸تا۱۰). در مطالعه گوس (Goos) و همکاران اعتبار این آزمون در دانشجویان دوره کارورزی دانشکده پزشکی ۶۸/۰ محاسبه شد که نمره قابل قبولی است(۱۱). اعتبار سازه این ابزار در محیط های یادگیری متفاوت (فرهنگی و زبانی) نیز مورد تایید قرار گرفته است(۱۲). نتایج این مطالعات نشان داده اند که آزمون توافق متن یک ابزار معتبر و قابل اعتماد برای ارزیابی استدلال بالینی است. با وجود این در آموزش پرستاری چندان مورد توجه نبوده است. دسچنز (Deschênes) و همکاران در مطالعه خود به استفاده آزمون توافق متن بر ارزیابی توسعه استدلال کلینیکی در دانشجویان پرستاری پرداختند. آنان از این آزمون به عنوان ابزار نوآورانه ای یاد کرده اند که قادر است تا روش استانداردی را برای ارزیابی  قضاوت بالینی دانشجویان پرستاری فراهم آورد. در این مطالعه نیز اعتبار این آزمون در سطح بالایی گزارش شد(۱۳). علی رغم اعتبار بالایی که این آزمون در ارزیابی توافق و هم خوانی دانش کسب شده در تئوری و کاربرد آن در استدلال بالینی دارد، اما تاکنون در مورد این روش ارزشیابی بالینی در آموزش پرستاری ایران مطالعه ای صورت نگرفته است. امید این است دست نوشته حاضر تلنگری برای توجه اساتید پرستاری به استفاده از آزمون های نوآورانه و معتبر در سنجش قضاوت بالینی دانشجویان پرستاری باشد. به نظر می رسد ضروری است تا دفاتر توسعه آموزش در دانشکده های پرستاری و مامایی به این امر توجه ویژه ای مبذول دارند.