نگاهی به مولفه های ریاضت در سلوک عرفانی ابوسعید ابوالخیر و ابوالقاسم قشیری (با تکیه بر اسرار التوحید، رساله قشیریه و ترتیب السلوک)

کشتن نفس و مهار آن از ارکان سلوک عرفانی است. گروهی از اهل تصوف بر این باورند که نفس نافرمان، دیر عبرت می گیرد. پس باید با تحمل ریاضت های مختلف شعله های سرکش آن را خاموش کرد. بیشتر بدبختی های بشر در طول تاریخ حاصل سرکشی نفس است. ریاضت، نفس را مهار کرده و دل را مهذب می گرداند. ریاضت در تصوف و عرفان حقیقی انکار ناپذیر است و اکثر مشایخ تصوف سال های زیادی از عمر خویش را به ریاضت پرداخته اند. ابوسعید ابوالخیر و ابوالقاسم قشیری از مشایخ قرن پنجم از جمله عارفانی هستند که ریاضت را اساس تربیت عرفانی خویش قرار داده و مریدان را به آن سفارش کرده اند. این مقاله که به روش توصیفی - تحلیلی انجام شده بر آن است تا به مولفه های ریاضت در شیوه تربیت عرفانی ابوسعید ابوالخیر و ابوالقاسم قشیری پرداخته و شباهت ها و تفاوت های ریاضت را در سیره تربیتی این دو بررسی نماید. نتایج حاصل از این پژوهش مبین این نکته است که ابوسعید ابوالخیر و ابوالقاسم قشیری هر دو در تعلیمات عرفانی خود به سالکان به ریاضت به عنوان یک اصل مهم نگریسته و مریدان را به انواع ریاضت وا می داشته اند.