بررسی جایگاه برنامه های درسی پنهان در نظام آموزشی

مروری اجمالی بر ادبیات و مطالعات حوزه برنامه درسی نشان میدهد که برنامه درسی در سه مقوله کلی برنامه درسی رسمی و صریح، برنامه درسی عظیم و برنامه درسی مستتر (پنهان) طبقه بندی شده است. این سه مقوله قلمرو جدید، برنامه درسی را به عنوان یک حوزه تخصصی در جهان امروز شکل داده است. مفاهیم برنامه درسی پنهان (مستتر) از جمله مفاهیم بسیار ارزشمند و راهگشا در تفکر و عمل برنامه ریزی درسی است. برنامه درسی پنهان به تدریس متن غیررسمی و غیر ملموس نظام ارزشها، هنجارها و طرز برداشتها و جنبه های غیرآکادمیک مراکز آموزش و جنبه های غیررسمی مراکز آموزش که متاثر از کل نظام تربیتی به فلسفه حاکم، ساخت و بافت کلی جامعه باشد، اطلاق میشود. به عبارت دیگر برنامه درسی پنهان اجمالا به مجموعه ای از یادگیریهای در نظام آموزش اطلاق میشود که در بستر فرهنگ حاکم بر محیط آموزشی حاصل میشود. در این مقاله برنامه ریزی درسی پنهان مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. طراحی آموزشی بدون توجه به این بعد از بخش مهم عواملی است که در یادگیری تاثیر زیادی دارند. برنامه ریزان به طور همدل در طراحی آموزشی به عوامل آشکار موارد در تدریس توجه میکنند و از عوامل پنهان غافل میمانند. لازم است عوامل اساسی موثر در شکلگیری برنامه درسی پنهان شناسایی و آشکار شوند و تا حدودی در طراحی و اجرای تحت ضابطه و کنترل درآیند.