ارزیابی ریسک و مدیریت بحران زلزله در بافت های فرسوده شهری، با استفاده از GIS

گسترش خسارات ویرانگر ناشی از حوادث غیر متقربه زلزله در دهه های اخیر، مهندسین زلزله و مدیران شهری را به یافتن راه کارهایی جهت کاهش جهت آثار ناشی از زلزله ها وادار نموده است. از اقدامات ضروری که می تواند نقش اساسی در کاهش زیان ها داشته باشد توجه به الگوهای شهرسازی و مسیرهای دسترسی با در نظر گرفتن معیارهای مدیریت بحران می باشد. امروزه با ت.جه به روند رو به رشد جمعیت و تراکم جمعیت در مناطق شهری و لزوم ایجاد مناطق امن در شهرها خصوصا شهرهای پر جمعیت و مستعد از نظر زلزله خیزی، لزوم نگرشی همه جانبه و فراگیر به حوادث طبیعی و فجایع ناشی از برزو آنها بیش از پیش جلوه نموده است. یکی از شهرهایی که با این مشکل روبرو است شهر شهرکرد است. این شهر به دلیل موقعیت جغرافیایی خود و قرار گرفتن در بین رشته کوه های زاگرس و وجود مسیل ها و رودخانه ها در داخل آنها از یک طرف و قرار گرفتن در حریم گسل های رخ شمالی و رخ جنوبی و در محدوده گسل های فراوان دیگر دارای آسیب پذیری فراوان در برابر بلایای طبیعی می باشد. مورد دیگری که سبب تشدید آسیب پذیری این شهر می باشد و مشکلات را در برابر دو چندان می کند بافت فرسوده ی شهری شهرکرد می باشد. این پژوهش سعی دارد با بررسی میدانی، توانمندسازی مدیریت بحران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در جهت کاهش اثرات بلایای طبیعی با تاکید بر بافت فرسوده شهر شهرکرد گام بردارد. در این خصوص شاخص هایی همچون نوع مصالح، قدمت ساختمان ها، تعداد طبقات، مساحت قطعات و ارتفاع بررسی شده اند. ابتدا هر یک از شاخص ها به صورت مجزا و براساس نظرات کارشناسی وزن دهی شده و سپس این لایه ها در محیط نرم افزاری Idrisi براساس روش AHP در ماتریس مقایسه دوتایی وزن دهی شدند و وزن نهایی هر یک از شاخص ها تعیین و سپس بمنظور بدست آوردن نقشه نهایی آسیب پذیری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی لایه ها با هم ترکیب شده که نشان داد در مجموع ۵۶/۹۳ درصد بافت مورد مطالعه براساس شاخص های انتخابی دارای آسیب پذیری متوسط به بالا می باشد.