واکاوی فقهی حقوقی مالک حق قصاص و تطبیق آن با موازین فقهی امامیه و اهل سنت با رویکردی به ماده ۳۶۵ قانون مجازات اسلامی (مصوب ۱۳۹۲)

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 67

فایل این مقاله در 23 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FIQHMG-10-19_002

تاریخ نمایه سازی: 10 مرداد 1402

چکیده مقاله:

این پژوهش، به روش توصیفی تحلیلی، ماده ۳۶۵ قانون مجازات اسلامی جدید را در دو نظریه­ ذیل نقد و بررسی کرده است: الف) قول مشهور که قانون مجازات جدید بر اساس آن تنظیم شده و حق عفو از قصاص را برای مجنی علیه پذیرفته است؛ ب) قول غیرمشهور که ماده ۵۴ قانون مجازات اسلامی سابق بر اساس آن تنظیم شده و حق عفو را متعلق به اولیای دم دانسته است. این نوشتار با استناد به ادله­ قرآنی، روایی، عقلی و هم­ چنین نظریه تشفی­ خاطر، قول دوم را به اثبات رسانده است. هدف تحقیق اثبات نظریه­­ مخالف مشهور است، مبنی بر اینکه با گذشت مجنی علیه قبل از فوت، حق قصاص ساقط نمی­ شود و اولیای دم می­ توانند پس از فوت مجنی علیه، مطالبه­ قصاص یا دیه نمایند. نوآوری این پژوهش، تحلیل ماده ۳۶۵ قانون مجازات جدید با نگاهی جرم­ شناسانه می باشد و اثبات اینکه با گذشت مجنی علیه قبل از فوت، حق قصاص ساقط نمی شود و اولیای دم می توانند پس از فوت مجنی علیه، مطالبه­ قصاص یا دیه نمایند.

کلیدواژه ها:

ماده ۳۶۵ قانون مجازات ، مجنی علیه ، ولی دم ، تشفی خاطر

نویسندگان

عبدالجبار زرگوش نسب

دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه ایلام

جواد یعقوبی

دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه ایلام

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن­ ابی­ تغلب، عبدالقادر بن عمر، نیل المآرب بشرح دلیل ...
  • ابن­ ابی­ عقیل، حسن بن علی، حیاه ابن­ ابی عقیل ...
  • ابن­ اثیر جزری، مبارک بن محمد، النهایه، قم، اسماعیلیان، بی ...
  • ابن­ بابویه، محمد بن علی، الخصال، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ...
  • همو، من لایحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۳ق ...
  • ابن­ حزم، علی بن احمد، المحلی بالآثار، بیروت، دارالفکر، بی­ ...
  • ابن­ شهرآشوب مازندرانی، محمد بن علی، مناقب آل ابی­ طالب، قم، ...
  • ابن­ عابدین، محمدامین بن عمر، رد المحتار علی الدر المختار، ...
  • ابن­ قدامه، عبدالله بن احمد، المغنی، بیروت، دارالکتاب العربی، بی ...
  • ابن مفلح، ابراهیم بن محمد، المبدع فی شرح المقنع، بیروت، ...
  • ابوداود سجستانی، سلیمان بن اشعث، سنن ابی­ داود، بیروت، المکتبه ...
  • انصاری، مرتضی بن محمدامین، کتاب المکاسب، تهران، دارالکتاب، ۱۴۱۰ق ...
  • بهجت، محمدتقی، استفتائات، قم، انتشارات دفتر حضرت آیه­الله بهجت، ۱۴۲۸ق ...
  • بهوتی، منصور بن یونس، شرح منتهی الارادات، بیروت، عالم الکتب، ...
  • بیهقی، احمد بن حسین، معرفه السنن و الآثار، حلب، دارالوعی، ...
  • تبریزی، جواد، استفتائات جدید، قم، بی­ نا، بی تا ...
  • جزیری، عبدالرحمن، الفقه علی المذاهب الاربعه، بیروت، دارالثقلین، ۱۴۱۹ق ...
  • خسروی، کاظم؛ دانشور ثانی، رضا؛ اصغری، عبدالرضا، «واکاوی ماده ۳۶۵ ...
  • خمینی، سید روح­ الله، تحریر الوسیله، قم، دارالعلم، بی تا ...
  • خویی، سید ابوالقاسم، مبانی تکمله المنهاج، قم، موسسه احیاء آثار ...
  • زحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی و ادلته، دمشق، دارالفکر، بی تا ...
  • زیدان، عبدالکریم، العفو عن العقوبه فی فقه الاسلامی، ریاض، دارالعاصمه، ...
  • سبزواری، سید عبدالاعلی، مهذب الاحکام، قم، موسسه المنار، ۱۴۱۳ق ...
  • شهید اول، محمد بن مکی، القواعد و الفوائد، قم، کتابفروشی ...
  • شهید ثانی، زین ­الدین بن علی، الروضه البهیه فی شرح ...
  • همو، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم، موسسه المعارف ...
  • طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات ...
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ...
  • طوسی، محمد بن حسن، الاستبصار، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۹۰ق ...
  • همو، المبسوط، تهران، المکتبه المرتضویه، ۱۳۸۷ق ...
  • همو، تهذیب الاحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق ...
  • عوده، عبدالقادر، التشریع الجنائی الاسلامی مقارنا بالقانون الوضعی، بیروت، دارالکتاب ...
  • عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، تهران، المطبعه العلمیه، ۱۳۸۰ق ...
  • غزالی، محمد، احیاء علوم الدین، بیروت، دارالمعرفه، بی­ تا ...
  • فاضل لنکرانی، محمد، تفصیل الشریعه، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار، ...
  • همو، جامع المسائل، قم، امیر قلم، بی تا ...
  • فتحی بهنسی، احمد، القصاص فی الفقه الاسلامی، بیروت، دارالشروق، ۱۴۰۹ق ...
  • فخرالمحققین، محمد بن حسن، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم، ...
  • فیض کاشانی، ملا محسن، الاصفی فی تفسیر القرآن، قم، دفتر ...
  • همو، مفاتیح الشرائع، قم، کتابخانه آیهالله مرعشی نجفی، بی تا ...
  • فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، ...
  • قرشی، سید علی­ اکبر، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۱۲ق ...
  • قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، قم، دارالکتاب، ۱۴۰۴ق ...
  • کاتینگهام، جان، «فلسفه مجازات»، مترجمان: باطنی، ابراهیم؛ برهانی، محسن، فقه ...
  • کاسانی، ابوبکر بن مسعود، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، بیروت، ...
  • مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، مرآه العقول فی شرح اخبار آل ...
  • مجلسی، محمدتقی بن مقصودعلی، لوامع صاحبقرانی، قم، موسسه اسماعیلیان، ۱۴۱۴ق ...
  • محقق حلی، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام، قم، موسسه اسماعیلیان، ...
  • محقق داماد، سید مصطفی، ایقاع: اخذ به شفعه، تهران، نشر ...
  • مرادی، حسن، «تحلیل فقهی – حقوقی عفو جانی توسط مجنی ...
  • مفید، محمد بن محمد، المقنعه، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ ...
  • مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، مجمع الفائده و البرهان فی ...
  • مکارم شیرازی، ناصر، استفتائات جدید، قم، انتشارات مدرسه امام علی، ...
  • منتظری، حسینعلی، رساله استفتائات، قم، بی­ نا، بی تا ...
  • نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق ...
  • نسائی، احمد بن شعیب، سنن النسائی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۱ق ...
  • نوری، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت، ...
  • نمایش کامل مراجع