تاریخ گذاری احادیث تفسیری آیه ۱۵ سوره احقاف و نقش غلات در آن بر اساس کاربست معیارهای نقد محتوایی احادیث

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 86

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MFHJ-9-1_004

تاریخ نمایه سازی: 10 مرداد 1402

چکیده مقاله:

فهم روشمند آیات قرآن کریم در گرو توجه به قرینه است؛ یکی از قرائن فهم و تفسیر آیات قرآن کریم، احادیث تفسیری می باشد. از موجبات آسیب دیدگی این دست از روایات ورود غالیان با شیوه هایی چون درج در متون، تدلیس سندی و متنی و انگیزه های سیاسی بوده است. یکی از بسترهایی که غالیان برای نشر اندیشه های خود مناسب دیده اند روایات مربوط به امام حسین (ع) و واقعه عاشورا است که در ذیل آیه ۱۵ سوره احقاف نقل شده است. نظر به این که ابتدای آیه با خطاب عام آغاز شده ولی در ادامه، هم سویی خطاب تغییر نموده و با ضمیر مفرد، از یک فرد شاخص، سخن گفته می شود که مادرش، با کراهت، وی را بارداری نموده و با کراهت، وضع حمل نموده که در برخی از روایات یافت شده، آن مادر، حضرت فاطمه (س) و آن فرد، امام حسین (ع) معرفی شده این مهم را در این پژوهش ایجاد نمود که با استفاده از روش تاریخ گذاری سندی و متنی به نقد و ارزیابی این روایات پرداخته شود. حاصل این پژوهش نشان می دهد که این روایات علاوه بر ضعف از نظر سند دارای بخش مدرج در محتوا است که ناشی از رسوبات اندیشه های غالیانه است.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

علی حسن بیگی

دانشیار دانشگاه اراک، گروه الهیات و معارف اسلامی.

زهرا قطبی

دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه اراک.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن بابویه، علی بن حسین، الامامه و التبصره من الحیره، ...
  • ابن قولویه، جعفربن محمد، کامل الزیارات، محقق و مصحح: عبدالحسین ...
  • ابن فارس، احمد، معجم مقاییس اللغه، بیروت، دارالفکر، ۱۳۹۹ق ...
  • اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه فی معرفه الائمه، بی ...
  • استرآبادی، علی، تاویل الآیات الظاهره فی فضائل العتره الطاهره، قم، ...
  • بحرالعلوم، سید مهدی، الفوائد الرجالیه، تهران، منشورات مکتبه الصادق، ۱۳۶۳ش ...
  • بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، مصحح: قسم الدراسات ...
  • بهبهانی، محمد باقر، الرسائل الفقهیه، قم، موسسه جاوید، تهران، انتشارات ...
  • ثقفی تهرانی، محمد، تفسیر روان جاوید، تهران، برهان، ۱۳۹۸ق ...
  • جدیدی نژاد، محمدرضا، معجم مصطلحات الرجال والدرایه، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۰ش ...
  • حر عاملی، محمدبن حسن، اثبات الهداه بالنصوص و المعجزات، بیروت، ...
  • _________________، وسائل الشیعه، قم، موسسه آل البیت (ع)، ۱۴۰۹ق ...
  • حلی، ابن داود، کتاب الرجال، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۸۳ش. حلی، حسن ...
  • خصیبی، حسین بن حمدان، الهدایه الکبری، بیروت، البلاغ، ۱۴۱۹ق ...
  • خوئی، سید ابوالقاسم، معجم الرجال الحدیث و تفضیل طبقات الرواه، ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، بیروت، ...
  • سبحانی، جعفر، کلیات فی علم الرجال، قم، موسسه النشر الاسلامی، ...
  • شم آبادی، مرضیه، حسینی، بی بی زینب، رضاداد، علیه، تاریخ ...
  • شم آبادی، مرضیه، حسینی، بی بی زینب، رضاداد، علیه، «تحلیل ...
  • شوشتری، محمدتقی، قاموس الرجال، قم، مرکز نشر کتاب، ۱۳۷۸ش ...
  • شهیدثانی، زین الدین بن علی، الرعایه فی علم الدرایه، قم، ...
  • صالحی نجف آبادی، نعمت الله، غلو (درآمدی بر افکار و ...
  • صدوق، محمدبن علی، علل الشرائع، قم، کتاب فروشی داوری، ۱۳۸۵ش ...
  • ______________، کمال الدین و تمام النعمه، محقق و مصحح: علی ...
  • صفایی حائری، عباس، تاریخ سیدالشهداء (ع)، قم، مسجد مقدس جمکران، ...
  • صفری فروشانی، نعمت الله، غالیان: کاوشی در جریان ها و ...
  • طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، حوزه علمیه، ...
  • طبرسی، علی بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ...
  • ______________، مشکاه الانوار فی غرر الاخبار، نجف، المکتبه الحیدریه، ۱۳۸۵ق ...
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ...
  • طبری آملی صغیر، محمدبن جریر، دلائل الامامه، قم، بعثت، ۱۴۱۳ق ...
  • طوسی، محمدبن حسن، الامالی (للطوسی)، قم، دارالثقافه، ۱۴۱۴ق ...
  • _______________، رجال الطوسی، محقق و مصحح: جواد قیومی اصفهانی، قم، ...
  • _______________، فهرست کتب الشیعه و اصولهم و اسماء المصنفین و ...
  • عاملی، جعفر مرتضی، سیره الحسین فی الحدیث و التاریخ، بیروت، ...
  • عروسی حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، محقق و ...
  • فرات، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، تهران، وزارت ارشاد ...
  • فیض کاشانی، محمدمحسن، الوافی، اصفهان، کتابخانه امام امیرالمومنین علی (ع)، ...
  • قرشی بنایی، علی اکبر، قاموس القرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱ش ...
  • قمی مشهدی، محمد، تفسیر کنز الدقائق و بحرالغرائب، مصحح: حسین ...
  • قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق و مصحح: طیب ...
  • کشی، محمدبن عمر، رجال الکشی- اختیار معرفه الرجال، محقق و ...
  • کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: علی اکبر غفاری، ...
  • مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق ...
  • مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، وزارت فرهنگ ...
  • مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴شنجاشی، احمدبن ...
  • نمایش کامل مراجع