واکاوی آموزه حدیثی «الله هو المسعر» در منابع فریقین: تحلیل انتقادی انتساب گرانی به خداوند

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 230

فایل این مقاله در 23 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MFHJ-9-2_012

تاریخ نمایه سازی: 10 مرداد 1402

چکیده مقاله:

روایات متعددی با مضمون «الله هو المسعر» در منابع اسلامی یافت می شوند که مفاهیمی چون «قیمت گذاری»، «گرانی» و «ارزانی» را به خداوند نسبت می دهند. پیرامون این نوع روایات، محدثان فریقین به ارزیابی سندی و محتوایی اهتمام نموده، فقیهان بر پایه آن فتوا داده و متکلمان درباره مبانی نظری آن به بحث پرداخته اند. از سویی، برخی رجال سیاسی با تمسک به تعابیری چون «الاسعار بید الله»، در صدد برآمده اند تا با نادیده گرفتن عوامل انسانی دخیل در نوسانات قیمت ها، توجیه گر وضعیت نابسامان اقتصادی جامعه خویش باشند. این جستار که به شیوه توصیفی تحلیلی و با تشکیل خانواده حدیثی موافق و مخالف مفهوم قیمت گذاربودن خداوند سامان یافته، کوشیده است ضمن ارزیابی سندی این احادیث، تحلیلی لغوی، حدیثی و کلامی از انتساب فعل «تسعیر» به خداوند ارائه دهد. بر پایه پژوهش حاضر، اندیشه انحصار قیمت گذاری در خداوند با سیره معصومان (ع) و اصول قرآنی در تعارض است و این اندیشه انحرافی، ریشه در جبرگرایی و تفکر ناصواب یهود دارد.

کلیدواژه ها:

احکام تسعیر ، روایات تسعیر ، انتساب تسعیر به خداوند ، فقه الحدیث

نویسندگان

سید حسین کریم پور

استادیار گروه معارف دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان.

محمدهادی صفری

دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه قرآن و حدیث قم.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن اثیر، علی بن محمد، اسد الغابه فی معرفه الصحابه، ...
  • ابن اثیر، مبارک بن محمد، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، ...
  • ابن تیمیه، احمدبن عبدالحلیم، الحسبه فی الاسلام، بیروت، دارالکتب العلمیه، ...
  • ابن جوزی، ابوالفرج، الموضوعات لابن الجوزی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۹۶۶م ...
  • ابن حبان، محمد، صحیح ابن حبان، بیروت، موسسه الرساله، ۱۴۱۴ق ...
  • ابن حجر، احمدبن علی، انباء الغمر بابناء العمر، قاهره، وزارت ...
  • ابن حنبل، احمد، مسند احمدبن حنبل، قاهره، موسسه قرطبه، ۱۴۲۰ق ...
  • ابن صلاح شرفی، احمد، عده الاکیاس فی شرح معانی الاساس، ...
  • ابن طاووس، سیدعلی، مهج الدعوات و منهج العبادات، قم، دارالذخائر، ...
  • ابن منظور، محمدبن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارصادر، ۱۹۹۶م ...
  • اراکی، محسن، «نظام اقتصادی اسلام»، ۱۳۹۵ش، وصال، http://vasael.ir/fa/services/۱۹/۲۰الافتاء المصریه، «الاسعار ...
  • الحربی، سلمان، «تجاره دمشق»، ۲۰۲۲م، آژانس خبری نورس، https://npasyria.com/۱۱۶۷۲۴الکتانی، عبدالحی، ...
  • ایجی، سیدشریف، شرح المواقف، قم، الشریف الرضی، ۱۳۲۵ش ...
  • بزار، ابوبکر، مسند البزار، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۳۰ق ...
  • بهمن پوری، عبدالله، و محمدحسن حائری. "نقد و بررسی فقهی ...
  • ترمذی، ابوعیسی، سنن الترمذی، مصر، مطبعه مصطفی البابی الحلبی، ۱۹۷۵م ...
  • جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، قم، اسراء، ۱۳۸۸ش ...
  • حسینی، سیدهاشم، توضیح المراد، تهران، مفید، ۱۳۶۵ش ...
  • حسینی شیرازی، سیدمحمد، القول السدید فی شرح التجرید، قم، دار ...
  • حلی، حسن بن یوسف، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، ...
  • ______________، الخلاصه، قم، دارالذخائر، ۱۴۱۱ق ...
  • ______________، انوار الملکوت فی شرح الیاقوت، قم، الشریف الرضی، ۱۳۶۳ش ...
  • حمصی رازی، سدیدالدین، المنقذ من التقلید، قم، الاسلامی، ۱۴۱۲ق ...
  • زمخشری، ابوالقاسم، ربیع الابرار و نصوص الاخبار، بیروت، موسسه الاعلمی ...
  • شبر، سیدعبدالله، حق الیقین فی معرفه اصول الدین، قم، انوار ...
  • شوکانی، محمدبن علی، فتح القدیر، دمشق، بیروت، دار ابن کثیر، ...
  • شریف رضی، محمدبن حسین، نهج البلاغه، صبحی صالح، قم، هجرت، ...
  • صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم، فرهنگ ...
  • صدوق، محمدبن علی، التوحید، قم، موسسه النشر الاسلامی، ۱۳۹۸ق ...
  • ______________، من لا یحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۱۳ق ...
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۱۷ق ...
  • طبرانی، ابوالقاسم، المعجم الکبیر، قاهره، مکتبه ابن تیمیه، بی تا ...
  • ___________، المعجم الصغیر، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی تا (ب) ...
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش ...
  • طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، تهران، مرتضوی، ۱۳۷۵ش ...
  • طوسی، محمدبن حسن، الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۶ق ...
  • _______________، تهذیب الاحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق ...
  • عامر، جلال، قصر الکلام، قاهره، مصر، دارالشروق، ۲۰۱۶م ...
  • عبدالرزاق، محمود، اسماء الله الحسنی فی الکتاب و السنه، مصر، ...
  • علم الهدی، سیدمرتضی، الذخیره فی علم الکلام، قم، الاسلامی، ۱۴۱۱ق ...
  • ________________، جمل العلم و العمل، نجف، مطبعه الآداب، ۱۳۸۷ق ...
  • فخر رازی، محمدبن عمر، تفسیر مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء ...
  • ________________، القضاء و القدر، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۱۴ق ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۸ق ...
  • فراهیدی، ربیع بن حبیب، الجامع الصحیح، مسقط، وزاره الاوقاف و ...
  • فیومی، احمدبن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، قاهره، ...
  • کریم پور، سیدحسین، و محسن نورائی. "ارزیابی سندی و نقد ...
  • ماوردی، ابوالحسن، الحاوی الکبیر فی فقه الشافعی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ...
  • مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، موسسه الوفاء، ۱۴۰۴ق ...
  • محمدی ری شهری، محمد، حکم النبی الاعظم (ص)، قم، دارالحدیث، ...
  • مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم ، تهران، وزارت ...
  • قاضی، عبدالجبار، المغنی فی ابواب التوحید و العدل، قاهره، الدارالمصریه، ...
  • منتظری، حسین علی، مبانی فقهی حکومت اسلامی، محمود صلواتی، تهران، ...
  • مهنا، عبدالله علی، لسان اللسان: تهذیب لسان العرب، بیروت، دارالکتب ...
  • نجاشی، احمدبن علی، رجال النجاشی، قم، الاسلامی، ۱۳۶۵ش ...
  • نظرپور، محمدنقی. "امام علی، حکومت و بازار". کتاب نقد، ۱۹(۱۳۸۰): ...
  • نوری، میرزاحسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، آل البیت ...
  • نووی، یحی بن شرف، المجموع شرح المهذب، عمان، دارالفکر، ۱۹۸۰م ...
  • نیشابوری، محمدبن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، دارالتاصیل، ۱۴۳۵ق ...
  • متقی هندی، علی، کنز العمال فی سنن الاقوال والافعال، بیروت، ...
  • هیثمی، نورالدین، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، قاهره، مکتبه القدسی، ۱۹۹۴م ...
  • یوسفی، احمدعلی. "دگرگونی قیمتها در عصر تشریع". فقه ۷، ۲۵ ...
  • نمایش کامل مراجع