اثر ضد دردی و مکانیسم احتمالی عصاره متانولی گیاه سورنجان کرمانی در موش سوری

خلاصهسابقه و هدف: برخی گیاهان در طب سنتی، به عنوان تسکین دهنده درد استفاده می شوند. هدف از این پژوهش بررسی اثر ضد دردی گیاه سورنجان کرمانی یا گل حسرت بود که در طب سنتی و تجربی به عنوان ضد درد توصیه شده است.مواد و روش ها: نمونه گیاهی از نواحی اطراف کرمان (جوپار) جمع آوری و توسط گیاه شناس شناسایی و نام گذاری شد. پیاز خشک شده گیاه، پودر و به روش پرکوله عصاره گیری و توسط دستگاه تقطیر در خلاء و آون تا حد خشک شدن تغلیظ گردید. عصاره متانولی پرکوله گیاه با دوزهای مختلف به صورت داخل صفاقی، به موش های سوری سفید بالغ نر در محدوده وزنی ۲۵-۲۰ گرم تزریق و اثر ضد دردی آن با آزمون های هات پلیت (Hot plate) و فرمالین بررسی گردید.یافته ها: در آزمون هات پلیت اثر ضد دردی دوزهای مختلف عصاره با گروه کنترل تفاوت معنی دار داشت (۰۱/۰>p). در بررسی دوز ۲۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم عصاره، عوارض سمی مانند اسهال و خواب آلودگی در موش ها مشاهده شد. در آزمون فرمالین دوزهای ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم از عصاره در زمان های ۱۵-۱۰ دقیقه به بعد، اثر ضد دردی قابل ملاحظه ای نسبت به گروه کنترل ایجاد نمودند (به ترتیب ۰۵/۰>p و ۰۱/۰>p). در آزمون فرمالین تفاوت معنی داری بین اثر ضد دردی دوز mg/kg۱۰۰ عصاره، مرفین و آسپرین در فاز مزمن مشاهده نشد. در آزمون هات پلیت در زمان های ۱۵و۳۰ دقیقه پس از تزریق، اثر ضد دردی عصاره کمتر از مرفین (۰۱/۰>p) و در مقایسه با آسپرین، اثر ضد دردی عصاره در زمان های ۱۵ دقیقه پس از تزریق، کمتر از آسپرین (۰۱/۰>p) بود، اما در زمان ۶۰ دقیقه پس از تزریق، بیشتر از آسپرین (۰۵/۰>p) بود. پیش درمانی حیوان ها با نالوکسان باعث کاهش اثر ضد دردی عصاره در همه زمان ها (۰۱/۰>p) به جزء ۱۵ دقیقه در آزمون هات پلیت شد و در آزمون فرمالین به جزء زمان های ۱۰-۵، ۱۵-۱۰ و ۳۰-۲۵ دقیقه اثر ضد دردی عصاره در بقیه زمان ها کاهش معنی داری پیدا کرد (۰۱/۰>p).نتیجه گیری: در این پژوهش اثر ضد دردی مناسبی از عصاره سورنجان کرمانی در آزمون های هات پلیت و فرمالین مشاهده گردید و احتمال دخالت گیرنده های اپیوییدی در اثر ضد دردی آن وجود دارد. واژه های کلیدی: سورنجان کرمانی، آزمون هات پلیت، آزمون فرمالین، اثر ضد دردی