بررسی اثر عصاره آبی-الکلی گیاه کلپوره (Teucrium polium) بر ترشح انسولین از جزایر لانگرهانس جدا شده موش صحرایی

چکیده زمینه و هدف: کلپوره در بخش های وسیعی از کشور ایران رشد می کند و در شرایط درون تنی موجب کاهش قند خون می شود. جهت مشخص کردن سازوکار این عمل، در این مطالعه اثر عصاره آبی- الکلی این گیاه بر ترشح انسولین از جزایر لانگرهانس جدا شده از موش صحرایی مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی، اندام های هوایی گیاه (ساقه، برگ و گل) خرد شده و ۷۲ ساعت در ۵۰۰ میلی لیتر الکل ۵۰ درجه با حرارت ۴۰ درجه سانتی گراد انکوبه و عصاره حاصل در خلاء حذف حلال گردید و مجددا در DMSO حل شده و توسط محلول کربس رقیق شد.. برای جدا کردن جزایر لانگرهانس، در هر آزمایش، موش ها توسط تیوپنتال بی هوش و پانکراس جدا شده توسط کلاژناز هضم شد. جزایر لانگرهانس آزاد در زیر استرئومیکروسکوپ به طور دستی جدا و در بافر کربس ۳ میلی مولار به مدت ۳۰ دقیقه پری انکوبه شده و سپس با محلول گلوکز ۳ یا ۱۰ میلی مولار با یا بدون ایزوبوتیل متیل گزانتین (IBM) یا همراه با عصاره کلپوره با غلظت های ۱/۰% و ۱% به مدت یک ساعت رنکوبه شدند. یافته ها: ۱۰ میلی مول گلوکز موجب افزایش ترشح انسولین شد. ایزوبوتیل متیل گزانتین به صورت وابسته به دوز ترشح انسولین تحریک شده توسط گلوکز (GIIR) را افزایش داد. معذالک عصاره گیاه کلپوره در غلظت ۱/۰% تغییری در GIIR ایجاد نکرد و در غلظت ۱% به صورت معنی دار GIIR را کاهش داد. نتیجه گیری: گیاه کلپوره خاصیت انسولینوتروپیک ندارد. سازوکار اثر مهاری غلظت ۱% عصاره مشخص نیست و ممکن است به دلیل سمیت ناشی از غلظت بالای عصاره باشد. اثرات کاهش دهنده قند خون کلپوره در شرایط درون تنی احتمالا ناشی از تغییر در میزان متابولیسم گلوکز یا افزایش حساسیت بافت محیطی به انسولین باشد. واژه های کلیدی: دیابت ملیتوس، موش صحرایی، جزایر لانگرهانس، انسولین، کلپوره، IBMX