تفاوت های جنسیتی در اپیدمیولوژی سرطان های مری، معده، کولون و رکتوم در استان فارس در سال ۱۳۸۸: یک مطالعه مبتنی بر جمعیت

چکیده   زمینه و هدف: سرطان سومین علت مرگ در ایران است. جنسیت، عاملی مهم در اپیدمیولوژی سرطان هاست. داده های اپیدمیولوژیک مربوط به سرطان های شایع به تفکیک جنسیت، شواهد خوبی در کنترل سرطان بدست خواهند داد. این مطالعه، با هدف بررسی تفاوت های جنسیتی اپیدمیولوژی سرطان های مری، معده، کولون و رکتوم انجام شد.   مواد و روش ها: این مطالعه از نوع تحلیل داده های ثانویه ی است. کل موارد سرطانی ثبت شده استان فارس در سال ۱۳۸۸ برای سرطان های مری، معده، کولون و رکتوم ۶۱۴ نفر بودند. توزیع سنی و میزان های سالانه بروز استاندارد شده به روش مستقیم (AASIR) Annual Age Standardized Incidence Rates برای هر سرطان به تفکیک جنسیت برآورد شدند. AASIR های بریده شده از سن ۲۵ سال، به تفکیک جنسیت و نسبت (زن به مرد) آن ها Truncated Incidence Rate Ratio (TIRR) ، با استفاده از نرم افزار STATA برآورد و مقایسه شدند.   یافته ها: کل موارد سرطانی ثبت شده ۶۱۴ نفر بودند. از این بین (۵/۳۷%) ۲۳۱ نفر زن و (۵/۶۲%) ۳۸۳ نفر مرد بودند. تعداد و درصد بروز سرطان های مری، معده، کولون و رکتوم به ترتیب (۷/۱۲%) ۷۸ نفر ، (۴/۴۱%) ۲۵۴ نفر ، (۶/۲۹%) ۱۸۲ نفر و (۳/۱۶%) ۱۰۰ نفر بود. TIRR برای سرطان های مری، معده، کولون و رکتوم ۶۸/۰ (۴۳/۰تا ۰۷/۱)، ۴۲/۰ (۳۲/۰ تا ۵۴/۰)، ۷۱/۰ (۵۳/۰ تا ۹۶/۰) و ۹۲/۰ (۶۲/۰ تا ۳۶/۱) برآورد شد. در مورد سرطان معده ارتباط معنی داری بین جنسیت و سن (۰۴۶/۰= p ) ، سن با درجه تمایز یافتگی سلول (۰۵۰/۰= p ) و مورفولوژی غالب تومور (۰۰۴/۰= p ) وجود داشت. سن با مورفولوژی سرطان کولون نیز رابطه معنی داری داشت (۰۱۹/۰= p ).   نتیجه گیری : خطر ابتلا به سرطان های معده و کولون در زنان کمتر از مردان ساکن در استان فارس بوده است. جنسیت مرد عامل خطری برای ابتلا به آدنوکارسینومای معده بود.   واژه های کلیدی: جنسیت، سرطان، معده، مری، کولورکتال