چگونه مطالعات کارآزمایی تصادفی شده را گزارش نمائیم

سخن سردبیر   Editorial   مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان   دوره دوازدهم، مرداد ۱۳۹۲، ۳۳۲-۳۳۱     محسن رضائیان [۱]   M. Rezaeian     مطالعات کارآزمایی تصادفی شده در میان تمامی انواع مطالعات اپیدمیولوژیک، از جایگاهی بسیار مهم برخوردار می باشند. این اهمیت از آنجا ناشی می گردد که کارآزمایی های تصادفی شده، مطلوب ترین شرایط را برای انجام یک مداخله علمی و اندازه گیری میزان تاثیر آن در جوامع انسانی فراهم می آورند. دقیقا به خاطر چنین اهمیتی است که هرگونه انحراف در طراحی، اجرا و گزارش نتایج چنین مطالعاتی می تواند اثرات بسیار نامطلوبی را بر سلامت آحاد جامعه از خود بر جای بگذارد.   ضرورت وجود یک دستورالعمل مدون، به ویژه برای گزارش نتایج کارآزمایی های تصادفی شده، گروهی از دانشمندان را بر آن داشت تا پس از بحث و تبادل نظر، نخستین بیانیه ی استاندارد برای گزارش صحیح این قبیل مطالعات را تدوین نموده و برای اولین بار در سال ۱۹۹۶ میلادی آن را منتشر نمایند ] ۱ [ . با بهره گیری از واژگان Consolidated Standards of Reporting Trials ، عنوان بیانیه کانسورت (CONSORT statement) برای این دستورالعمل انتخاب گردید. بعدها یکبار در سال ۲۰۰۱ میلادی ] ۲ [ و برای بار دیگر در سال ۲۰۱۰ میلادی ] ۳ [ ، این بیانیه مورد تجدید نظر قرار گرفت.   بیانیه کانسروت منتشر شده در سال ۲۰۱۰ میلادی دارای یک چک لیست ۲۵ آیتمی است که در آن چگونگی نگارش عنوان، خلاصه، مقدمه، مواد و روش ها، نتایج، بحث، چگونگی ثبت مطالعه، چگونگی دسترسی به پروتکل مطالعه و منبع تامین کننده بودجه مطالعه، مورد پرسش قرار گرفته است. این بیانیه همچنین، دارای یک فلودیاگرام است که در آن، چگونگی دسترسی به شرکت کنندگان در طول مطالعه، مورد توجه قرار گرفته است. بیانیه کانسورت دارای یک وب سایت دائمی است که با آدرس ( http://www.consort-statement.org/ ) قابل دسترسی می باشد.   اگر چه تا کاربرد کامل و صحیح بیانیه کانسورت در انتشار نتایج کارآزمایی های تصادفی شده راه طولانی در پیش است، با این حال، شواهد موجود نشان می دهد که این بیانیه یکی از مورد توجه ترین بیانیه های موجود در سرتاسر جهان بوده و تا سال ۲۰۱۲ میلادی، توسط بیش از ۶۰۰ نشریه علمی مورد تایید قرار گرفته است ] ۴ [ . از همین رو، توصیه می شود که نویسندگان، داوران و خوانندگان فرهیخته مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان نیز آشنایی کامل با مفاد این بیانیه را در دستور کار خود قرار دهند.       References     [۱] Begg C, Cho M, Eastwood S, Horton R, Moher D, Olkin I, Pitkin R, Rennie D, Schulz KF, Simel D, Stroup DF. Improving the quality of reporting of randomized controlled trials. The CONSORT statement. JAMA ۱۹۹۶ ۲۷۶ :۶۳۷-۹.   [۲] Moher D, Schulz KF, Altman D. The CONSORT statement: revised recommendations for improving the quality of reports of parallel-group randomized trials. JAMA ۲۰۰۱ ۲۸۵ : ۱۹۸۷-۹۱.   [۳] Schulz K, Altman D, Moher D. CONSORT ۲۰۱۰ Statement: updated guidelines for reporting parallel group randomised trials. BMC Med ۲۰۱۰ ۸ : ۱۸.   [۴] Turner L, Shamseer L, Altman DG, Schulz KF, Moher D. Does use of the CONSORT Statement impact the completeness of reporting of randomised controlled trials published in medical journals? A Cochrane review. Syst Rev ۲۰۱۲ ۱: ۶۰.          [۱] - استاد گروه آموزشی پزشکی اجتماعی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان   تلفن: ۵۲۳۴۰۰۳-۰۳۹۱، دورنگار: ۵۲۲۵۲۰۹-۰۳۹۱، پست الکترونیکی: moeygmr۲@yahoo.co.uk