مدیریت خطر حوادث و بلایا در بیمارستان های ایران: چالش ها و راهکارها

زمینه و هدف: استانداردهای اعتباربخشی مدیریت خطرحوادث و بلایا از سال ۱۳۹۵ در بیمارستان های ایران توسعه یافته است. با وجود این، بیمارستان های کشور از آمادگی مطلوبی در این زمینه برخوردار نیستند. این مطالعه با هدف شناسایی چالش های برنامه مدیریت خطر حوادث و بلایا در بیمارستان های کشور و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن انجام گردید. روش ها: این مطالعه به صورت پژوهش کیفی در سال ۱۳۹۸ انجام شد. مصاحبه نیمه ساختاریافته هدفمند با ۳۵ نفر از مدیران مراکز مدیریت حوادث وزارت بهداشت، دانشگاه های علوم پزشکی کشور و بیمارستان ها انجام و تا مرحله اشباع ادامه یافت. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوای قراردادی گرانهیم و لاندمن و جهت مدیریت داده ها از نرم افزار MAXQDA نسخه ۱۲ استفاده گردید. برای اطمینان از صحت و پایایی داده ­ها، از معیارهای لینکلن و گوبا بهره گرفته شد. یافته ها: تعداد ۳۱ چالش بر سر راه برنامه مدیریت خطر حوادث و بلایای بیمارستان های کشور وجود دارد که به ۶ دسته شکاف در سیاست گذاری وزارت بهداشت، محدودیت منابع، ضعف در برنامه ریزی، نقص در هماهنگی و مدیریت اطلاعات، نگرش منفی در سطح مدیران، چالش های دانش، مهارت و نگرش نیروی انسانی گروه بندی شدند. ساختارهای نامناسب و ضعف در برنامه ریزی در سطوح مختلف، شفاف نبودن قوانین، فرسودگی بیمارستان ها، ضعف در فرایند مدیریت اطلاعات، ضعف در دانش، مهارت و نگرش مدیران و کارمندان از مهمترین چالش های برنامه مدیریت خطر حوادث و بلایای بیمارستان های کشور هستند. ۲۷ راهکار شناسایی شدند که اصلاح ساختارهای مدیریتی، ایمن سازی بیمارستان ها، مدیریت موثر و کارآمد منابع، اصلاح سیاست ها، ایجاد بانک های اطلاعاتی و استفاده از روش های نوین در آموزش ها و تمرین آمادگی بیمارستانی از مهمترین راهکارهای ارائه شده بودند. نتیجه گیری: اجرای برنامه های مدیریت خطر حوادث و بلایا در بیمارستان های کشور در سطوح سیاست گذاری، برنامه ریزی و اجرا با چالش ها و مشکلاتی همراه است. توجه به ساختار و تشکیلات مدیریت بحران در سطوح وزارت بهداشت، دانشگاه ها و بیمارستان ها، اصلاح ساختار، قوانین و دستورالعمل های کشوری و فرایندها در برنامه های وزارت بهداشت می ­تواند منجربه ارتقای آمادگی بیمارستان ها در حوادث و بلایا گردد.