تهیه فرمولاسیون پودر وتابل و گرانول از عصاره برخی گیاهان و بررسی کارایی آن ها بر روی آفت انباری شپشه برنج (L.) Sitophillus oryzae

شپشه برنج Sitophilus oryzae (L.)، حشره همه جایی (Cosmopolite ) بوده که امروزه تقریبا در تمام نقاط جهان پراکنده شده است. این شپشه اغلب خسارت بسیار سنگینی روی برنج و دیگر دانه های غلات انباری به بار می آورد. جهت مبارزه با این آفت انباری از سموم شیمیایی استفاده می گردد که اثرات سوء دارند. در سال های اخیر، استفاده از مشتقات گیاهان به عنوان جایگزین سموم شیمیایی در کنترل آفات بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در جستجو برای دستیابی به روش کاربردی و با استفاده از مواد طبیعی برای کنترل آفات انباری، سمیت تماسی عصاره های دو گیاه آویشن دنائی Thymus daenensis Celak و باریجه Ferula gummosa boiss که به صورت فرمولاسیون پودر وتابل درآمده اند روی حشرات کامل شپشه برنج Sitophilus oryzae (L.) در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. در این تحقیق از آمار توصیفی برای نمایش داده ها و آمار تحلیلی به کمک نرم افزارهای SPSS,POLO PLUS, PROBIT برای تجزیه واریانس و سایر شاخص ها استفاده گردید. در فرمولاسیون پودر وتابل ۶ غلظت و کنترل های مناسب مورد آزمایش قرار گرفت و آزمایش در ۶ تکرار در شرایط دمائی ۱± ۲۵ درجه سلسیوس، رطوبت نسبی ۵ ± ۶۰ درصد انجام شد. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت هر عصاره و نیز با گذشت زمان، درصد تلفات افزایش یافت. هم چنین نتایج بیان گر این است که در فرمولاسیون پودر وتابل در هر دو ساعت مورد بررسی بیشترین سمیت را پودر وتابل آویشن و کمترین سمیت را پودر وتابل باریجه داشته است. در بالاترین غلظت آویشن ۲۶۷۰۰، باریجه ۵۴۳۰۰ ppm درصد تلفات ایجاد شده توسط عصاره به صورت پودر وتابل بعد از ۴۸ ساعت به ترتیب ۶۰%، ۵۰% بوده و پس از ۷۲ ساعت آویشن ۱۰۰% و باریجه ۹۰% بوده است. مقادیر LD۵۰ در فرمولاسیون پودر وتابل در ۴۸ ساعت برای گیاهان آویشن و باریجه به ترتیب: ۹۶۱/۹۶۳۶و ۰۲۶/۴۴۸۱۹ PPM. مقادیر LD۵۰ در فرمولاسیون پودر وتابل در ۷۲ ساعت برای گیاهان آویشن و باریجه به ترتیب: ۳۹۶/۲۱۹و ۳۳۰/۳۰۰ PPM. نتایج این بررسی نشان داد که عصاره گیاهان آویشن و باریجه منابع بیولوژیکی موثری هستند که می توانند برای حفاظت غلات انبار شده از آلودگی توسط شپشه برنج بکار برده شوند.