بررسی اثر شوری آب های زیرزمینی بر کاهش عملکرد مرکبات در استان مازندران
محل انتشار: پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، دوره: 14، شماره: 27
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 115
فایل این مقاله در 11 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JWMR-14-27_005
تاریخ نمایه سازی: 22 مرداد 1402
چکیده مقاله:
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: شوری آب آبیاری یکی از مهم ترین عوامل در کاهش محصولات کشاورزی است. استان مازندران یکی از مهم ترین مناطق در زمینه ی تولید مرکبات در ایران است که بخشی از باغ های مرکبات آن با آب های زیرزمینی آبیاری می شوند. بنابراین این تحقیق، با هدف بررسی شوری (EC) آب های زیرزمینی در استان مازندران و تاثیر آن بر عملکرد مرکبات انجام شد. برای این منظور، داده های شوری مربوط به ۳۰۰ حلقه چاه مربوط به شرکت آب منطقه ای استان مازندران، هم به صورت مکانی و هم به صورت زمانی در نوار ساحلی استان مازندران به مساحت ۸۲۵۲ کیلومترمربع در مدت ۹ سال متوالی و طی دوره های شش ماهه، با استفاده از نرم افزار ArcGIS ۱۰.۷.۱ پهنه بندی شدند.
مواد و روش ها: نقشه های شوری با روش کریجینگ معمولی (OK) و با استفاده از میانگین شوری در دوره های شش ماهه از ابتدای سال ۱۳۹۱تا پایان سال ۱۳۹۹، با استفاده از نرم افزار ArcGIS ۱۰.۷.۱ به دست آمد. براساس رابطه ارائه شده برای کاهش عملکرد نسبت به شوری ((۴/۱-EC)۱۰۰-۱۳=Y)، به ترتیب شوری های ۱/۴۰، ۲/۱۷، ۲/۹۴ و ۳/۷۱ dS/m برای حصول عملکردهای برابر ۱۰۰، ۹۰، ۸۰ و ۷۰ درصد، در نظر گرفته شد. بر این اساس، مساحت تحت عملکردهای ۱۰۰%، ۹۰-۱۰۰%، ۸۰-۹۰% و ۷۰%> به دست آمد. آزمون من-کندال و تخمینگر شیب سن نیز برای پیش بینی تغییرات در سالهای آتی استفاده شد.
یافته ها: نقشه های EC پهنه بندی شده نشان دادند که شوری آب های زیرزمینی از غرب به شرق استان، افزایش می یابد. براساس آزمون من-کندال، روند تغییرات زمانی معنی داری برای مساحت های تحت عملکرد <۷۰% (۳/۷۱EC>) و عملکرد ۱۰۰% (۱/۴۰EC<) به دست آمد، که نشان می دهد شوری آب های زیرزمینی میتواند برای باغ های مرکبات نوار ساحلی استان مازندران نگران کننده باشد. براساس معادله حاصل از تخمینگر شیب سن، برآورد شد که چنانچه این روند ادامه یابد، از سال ۱۴۰۰ مساحت تحت عملکرد ۱۰۰% به صفر خواهد رسید و حداکثر تا سال ۱۴۲۶، بازده تولید مرکبات در نوار ساحلی، به زیر ۷۰ درصد خواهد رسید.
نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که شوری آب های زیرزمینی در قسمت شرقی با گذشت زمان بیش تر شده و سطح وسیع تری را در اطراف تالاب میان کاله در بر می گیرد که احتمالا می تواند به دلیل نشت آلودگی تالاب به سفره آب های زیرزمینی آن محدوده باشد. کاهش کیفیت آب های زیرزمینی در طی زمان، می تواند ناشی از دو عامل کاهش بارندگی در سالهای اخیر و حفر چاه های غیرمجاز و متعاقبا برداشت بی رویه از چاه های منطقه دانست. در کل، پیشنهاد می شود که آب های زیرزمینی در این منطقه به صورت کاملا کنترل شده، مورد بهره برداری قرار گیرد تا از کاهش روند کیفی آن جلوگیری شود.
کلیدواژه ها:
Caspian coastal strip ، Mann-Kendall test ، Ordinary kriging ، Sen’s slope estimator ، Spatial and temporal mapping ، آزمون من-کندال ، پهنه بندی مکانی و زمانی ، تخمینگر شیب سن ، کریجینگ معمولی ، نوار ساحلی دریای خزر
نویسندگان
رامین فضل اولی
Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University
هدیه پوریزدان خواه
Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :