مقدمه ای بر میزان حضور و نقش سازهای تاریخی موسیقی ایران در پنج گنج حکیم نظامی

یوند موسیقی و ادبیات به عنوان دو مولفه فرهنگی تاریخی در هم تنیده در ادبیات کلاسیک ایران،به صورتی دراز دامن مورد بحث و فحص قرار گرفته است. این در هم تنیدگی تا اندازه ای است کهنمی توان هریک از این دو مولفه تاریخی فرهنگی مهم را به صورتی مستقل از یکدیگر باز شناخت.گو اینکه این دو گنج فرهنگ پارسی در یک بررسی روشمند و نظام مند و متکی بر علوم تخصصیمربوطه، استقلال و شخصیت ها ذاتی خود را نیز دارا هستند. اما پس از مطالعه قدر و وزن تاریخی و فرهنگی این دو مقوله مهم در فرهنگ ایران زمین، می توان به نیکی دریافت که در هر موسم ومکانی که قدر و ارج موسیقی دانسته شده، به فراخور موسم و مکان، به همان میزان قدر و ارجادبیات نیز لحاظ و منظور شده است و این گزاره به تحقیق مبین نگرش بزرگان ادب پارسی به ایندو مهم هم می باشد. در ادبیات کلاسیک ایران و در ادوار مختلف فرهنگی و تاریخی، اشارات صریحی توسط ادبا و شعرای روشن ضمیر به سازها و ابزار آلات تاریخی موسیقی و حتی موسیقی دستگاهی ایران شده است. حکیم نظامی هم به ابزار و آلات موسیقی و نقش و تاثیر آنها در کلیه شئون یک زندگی اجتماعی تاریخی به صورتی در زمانی و هم زمانی اشاره مستقیم نموده است. چه در رزم چه در بزم و چه در صحنه های حماسی و دلاوری جنگاوران، چه در بیان عشق و مغازله و معاشقه و چه در همنوع دوستی و فتوت، جوانمردی و برادری. همچنین اشاره موکد و مکرر حکیمنظامی به سازها، مقام ها و سایر عناصر مربوط به موسیقی در اثر فخیم پنج گنج، بیانگر دلدادگی،دانش و آشنایی این حکیم هنر شریف موسیقی است. در این گفتار تلاش شده است با الهام ازادبیات پژوهشی و پیشنه تحقیقاتی موجود مرتبط با این مقال، میزان حضور و نقش سازهایتاریخی موسیقی و همچنین موسیقی دستگاهی ایران در اثر شریف، اصیل و نجیب، پنج گنجنظامی مطالعه و ارزیابی گردد. بدیهی است بدون مدد از آثار بزرگان،ادبا، نویسندگان وپژوهشگران نیک سرشت، این مهم هرگز میس نمی شد. لذا برخود لازم میدانم به عنوان یک آموزندهدر ابتدای راه از همه این گرانقدران نیک خامه، تشکرو قدردانی نمایم.