بررسی ویژگی های کالبدی خانه های قاجاری شیراز (مطالعه موردی: خانه تاریخی مدرسی)

از دوران قاجار به عنوان یکی از باشکوه ترین دوران خانه سازی در ایران یاد شده است. این خانه ها گاه بسیار وسیع وپیچیده و گاه کوچک و ساده ساخته شده، اما در طراحی همه ی آنها از اصولی ثابت پیروی شده است. نفوذ معماری غربو تاثیر آن بر تزیینات خانه های قاجاری نیز قابل چشم پوشی نبوده و در بسیاری از آنها، نمود پیدا کرده است. با این حالخانه های دورهی قاجار، به عنوان بخشی از گنجینه ی ارزشمند هنر و معماری ایران، کمتر مورد توجه قرار گرفته و گذرزمان موجب تخریب گسترده ی آنها شده است. از این رو، در این پژوهش با روش تک نگاری و با استناد به خانه تاریخیمدرسی، از خانه های کمتر شناخته شده در بافت قدیم شهر شیراز، این بنا از جنبه های مختلف نظیر جهت گیری بنا،سلسله مراتب قرارگیری فضاها، نحوه ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم عناصر فضایی با یکدیگر، اندام های خانه شاملورودی، اتاقها و ... مورد تحلیل و بررسی قرارگرفته و ویژگی های کالبدی آن مشخص شده اند. نتایج حاصل از این تحقیقنشان میدهد که این خانه، با چرخشی نسبت به خط افق، با جهت گیری شمال شرقی- جنوب غربی و متناسب با رون اغلب خانه های این بافت ساخته شده است. همچنین توجه به حریم و سلسله مراتب فضایی بسیار مورد توجه قرارگرفته وهریک از فضاها به واسطه ی عناصری نظیر هشتی، دالان، ایوان و ... به یکدیگر مرتبط شده اند. علاوه بر این، هنر نقاشی،کاشیکاری، گچبری و ... در بخش های مختلف این بنا به کار رفته و بر زیبایی آن افزوده است. به طور کلی، این خانه بهعنوان یک نمونه ی کوچک از خانه های قاجاری شیراز، از به هم پیوستن اجزا و عناصری به وجود آمده که در طراحیآنها علاوه بر مکانیابی صحیح و متناسب با اقلیم، از عناصر تزیینی متنوعی نیز استفاده شده که موجب تقویت جنبه یزیبایی شناسی این بنا شده است.