تاملی بر تاریخ نگری مورخان افغانستانی در سه سده اخیر

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 84

فایل این مقاله در 48 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PTE-14-53_006

تاریخ نمایه سازی: 24 مرداد 1402

چکیده مقاله:

نگارندگان این مقاله در پی شناخت تاریخ نگری مورخان افغانستانی سده های هجدهم، نوزدهم و بیستم میلادی بوده اند و آنچه از این پژوهش به دست آمده، نشان می دهد که در تاریخ نگری مورخانی چون محمود الحسینی، شکارپوری، خالص، نوری و ریاضی نوعی تقدیرگرایی، جبر تاریخی و تقدس گرایی وجود دارد. همچنین این مورخان به رخدادها و وقایع تاریخی عمدتا نگاهی اسطوره ای، قومی و نخبه گرا دارند. مورخانی چون علوی، خالص، خوافی و ریاضی بر فایده مندی، عبرت آموزی و بصیرت افزایی تاریخ تاکید داشته اند. البته با گذر از فیض محمدکاتب به عنوان یک نقطه عطف مهم در دگرگونی نحوه نگرش مورخان به تاریخ، به مورخان سده بیستم میلادی می رسیم که از غبار، کهزاد، حبیبی و کاکر گرفته تا عطایی، فرهنگ و سیستانی، تاریخ نگری شان بیشتر متاثر از ملی گرایی بوده و برای افغانستان تاریخ پنج هزارساله همراه با نژاد آریایی را قائل شده و براساس همین نگرش، دوره های مختلف آریانا، خراسان و افغانستان معاصر را برای تاریخ افغانستان مشخص کرده اند.

نویسندگان

عبدالله فرهی

(Mazāheb-e Eslāmī)

احمد شعیب مسلمیار

Samangan State University, Afghanistan

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  •  Āryanfar, Shams al-Ḥaq (۲۰۰۸), Shakhṡiyathāy-e Kalān-e Afghanistan, first edition, ...
  •  Āhang, Moḥammad Kaẓem (۲۰۰۳), Ḥemāsehā’ī az Qahramānān-e Siyāsat va ...
  •  Afshār, Maḥmūd (۱۳۵۷), Vaqāyeʿnevīsī va Tārīkhnevīsī dar Iran va ...
  •  Beygī, Ḥoseyn Ḥeydar (۱۳۹۶), Pedar-e Tārīkhnegārī-ye Afghanistan, Kabul: Bonyād-e ...
  •  Panjshīrī, Dastgīr (۱۳۷۷), Zohūr va Zavāl-e Ḥezb-e Demokrātīk-e Khalq-e ...
  •  TurkmenīĀzar, Parvīn (۲۰۱۲), Tārīkhnegārī dar Iran, Tehran: Pajūheshgāh-e ‘Olūm-e ...
  •  Twain B., Arnold (۱۳۳۶), Naẓarī be Tārīkh, translated from ...
  •  Ḥoseynī Jāmī, Maḥmūd (۱۳۸۴), Tārīkh-e AḥmadShāhī, by GholāmḤoseyn Zargarīnejād, ...
  •  Ḥabībī, ʿAbdolḤayy (۱۳۷۸), Joghrāfiyā-ye Tārīkhīy-e Afghanistan, Kabul: Maivand Publication ...
  •  Ḥabībī, ʿAbdolḤayy (۱۳۷۲), Jonbesh-e Mashrūṭiyyat dar Afghanistan, Qom: Ehsani ...
  •  Ḥabībī, ʿAbdolḤayy (۲۰۱۰), Tārīkh-e Mokhtaṣar-e Afghanistan, Peshawar: Dānesh Publishing ...
  •  Ḥaẓratī, Ḥasan and ʿAbbās BorūmandAʿlam (۲۰۱۲), Ta’ammolātī dar ʿElm-e ...
  •  Khāleṣ, Solṭān Moḥammad (۱۲۹۸), Tārīkh-e Solṭanī, Mumbai: Kārkhāne-ye Moḥammadī ...
  •  Khwāfī, Mīrzā Yaʿqūb ʿAlī (۲۰۱۱), Pādeshāhān-e Moteʾakhkher-e Afghanistan, by ...
  •  Dolatābādī, Baṣīraḥmad (۲۰۰۶), Shenāsnāme-ye Afghanistan, Tehran: ‘Erfān Publication ...
  •  Robinson, Chase F. (۲۰۱۴), Tārīkhnegārī-ye Eslāmī, translated from English ...
  •  Resāle-ye Shaṣt Sāl Tārīkhengārī (۲۰۱۱), Collection of Lectures, first ...
  •  Riyāẓī, Yousof (۱۹۹۰), ʿAyn al-Waqāʾʿ, by Moḥammad Āṣef Fekrat, ...
  •  Zarrīnkūb, ‘Abdolḥoseyn (۲۰۰۱), Tārīkh dar Tarāzū, Tehran: Amīrkabīr Publication ...
  •  Shekārpūrī, Mīrzā ʿAṭāMoḥammad (۱۹۵۹), Navā-ye Maʿārek, by ʿAbdolḤayy Ḥabībī, ...
  •  Ṣāleḥī, Moḥammad ‘Arab (۲۰۱۲), Tārīkhnegarī va Dīn, Tehran: Pajūheshgāh-e ...
  •  Ṭanīn, Zāher (۲۰۰۴), Afghanistan dar Qarn-e Bīstom, Tehran: Erfan ...
  •  ʿAbdulKarīm, Monshī (۱۹۸۷), Tārīkh-e Aḥmad, Lucknow ...
  •  ʿAbdulKarīm, Monshī (۱۸۴۸), Moḥārebe-ye Kabul va Kandahar, Lucknow ...
  •  Ghobār, Mir Gholām Moḥammad (۱۳۷۴), Afghanistan dar Masīr-e Tārīkh, ...
  •  Fāryābī, Pūyā (۲۰۰۱), Yādnāme-ye Ghobār, Kabul: Parniyān Publication ...
  •  Farhang, Mīr Moḥammad Seddīq (۲۰۱۱), Afghanistan dar Panj Qarn-e ...
  •  Qezelsofli, MoḥammadTaqī (۲۰۰۸), Māhiyyat-e Pārādāymī-ye Andīshehāye Siyāsī, Māzandarān: Mazandaran ...
  •  Kāteb, Faiẓ Moḥammad Hazāreh (۲۰۱۴), Toḥfat al-Ḥabīb, by Moḥammad ...
  •  Kāteb, Faiẓ Moḥammad Hazāreh (۲۰۱۴), Serāj al-Tawārīkh, by Moḥammad ...
  •  Kar, H. (۱۹۶۹), Tārīkh Chīst? Translated from English to ...
  •  Kākar, Moḥammad Ḥasan (۱۹۷۸), Afghānha, Afghanistan, va Mokhtasarī az ...
  •  Kohzād, AḥmadʿAlī (۱۳۲۵), Tārīkh-e Afghanistan, Volumes I and II, ...
  •  Kohzād, AḥmadʿAlī (۱۳۳۴), Tārīkh-e Qadīm-e Afghanistan, Volume I, Kabul: ...
  •  Kohzād, AḥmadʿAlī (۱۹۹۹), Afghanistan dar Partov-e Tārīkh, Peshawar: Dānesh ...
  •  Gaddis, John Lewis (۲۰۰۰), Taʾammolī dar Tārīkh-e Moʿāṣer, translated ...
  •  Researches of ʿAllāmeh AḥmadʿAlī Kohzād International Scientific-Research Seminar (۲۰۱۷), ...
  •  Maḥmūd, Shāh Maḥmūd (۱۹۹۸), Tārīkhnevīsī dar Afghanistan, Kabul: Faculty ...
  •  Morādī, Sāḥeb Naẓar (۲۰۱۱), Afghanistan Joghrāfiyāy-e Boḥrān, Kabul: Saʿīd ...
  •  Mūsavī, Seyyed ʿAskar (۲۰۰۰), Hazārehāy-e Afghanistan (Tārīk, Farhang, Eqteṣād ...
  •  Mowlāʾī, Moḥammad Sarvar (۲۰۰۱), Yādnāme-ye Mīr Gholām Moḥammad Ghobār, ...
  •  Mīr Moḥammad Hoseyn Shāh (۱۹۸۸), Yādnāme-ye Kohzad, Kabul: Kabul ...
  •  Nūrī, NūrMoḥammad (۱۳۳۵), Golshan-e Emārat, Kabul: Afghanistan History Association ...
  •  Yazdānī, Ḥāj Kāẓem (۲۰۰۶), Pajhūheshī dar Tārīkh-e Hazārehā, Tehran: ...
  •  آریان فر، شمس الحق (۱۳۸۷)، شخصیت های کلان افغانستان، ...
  •  آهنگ، محمدکاظم (۱۳۸۲)، حماسه هایی از قهرمانان سیاست و ...
  •  ابراهیمی، محمد اسحق (۱۳۶۷)، زندگینامه و رخدادهای پروسه تاریخ ...
  •  افشار، محمود (فروردین ۱۳۵۷)، «وقایع نگاری و تاریخ نویسی ...
  •  انصاری، فاروق (۱۳۹۶)، همایش بین المللی کهزاد، کابل: اکادمی ...
  •  بیگی، حسین حیدر (۱۳۹۶)، پدر تاریخ نگاری افغانستان، کابل: ...
  •  پنجشیری، دستگیر (۱۳۷۷)، ظهور و زوال حزب دموکراتیک خلق ...
  •  ترکمنی آذر، پروین (۱۳۹۱)، تاریخ نگاری در ایران، تهران: ...
  •  توین بی، آرنولد (۱۳۳۶)، نظری به تاریخ، ترجمه سهیل ...
  •  حبیبی، عبدالحی (۱۳۴۵)، تاریخ افغانستان پس از اسلام، کابل: ...
  •  حسینی جامی، محمود (۱۳۸۴)، تاریخ احمدشاهی، به کوشش غلامحسین ...
  •  خالص، سلطان محمد (۱۲۹۸)، تاریخ سلطانی، بمبئی: انتشارات کارخانه ...
  •  خوافی، میرزا یعقوب علی (۱۳۹۰)، پادشاهان متاخر افغانستان، به ...
  •  دولت آبادی، بصیراحمد (۱۳۸۵)، شناسنامه افغانستان، تهران: انتشارات عرفان ...
  •  دایره المعارف آریانا (۱۳۹۲)، هیئت نویسندگان دایره المعارف، ج۵، ...
  •  رابینسون، چیس اف. (۱۳۹۳)، تاریخ نگاری اسلامی، ترجمه محسن ...
  •  رحیم، رسول (۲۰۰۱م)، یادنامه میر غلام محمد غبار، لندن: ...
  •  رضوی، سید ابوالفضل (۱۳۹۱)، فلسفه انتقادی تاریخ، تهران: پژوهشگاه ...
  •  رهین، عبدالرسول (۱۳۸۶)، تاریخ مطبوعات افغانستان، استکهلم: انتشارات شورای ...
  •  ریاضی، یوسف (۱۳۶۹)، عین الوقایع، به کوشش محمدآصف فکرت، ...
  •  زرین کوب، عبدالحسین (۱۳۸۰)، تاریخ در ترازو، تهران: امیرکبیر ...
  •  سیستانی، اعظم (۱۳۹۶)، تاریخ چیست و مورخ کیست؟، کابل: ...
  •  ................. (۱۳۸۶)، ظهور افغانستان معاصر و احمدشاه ابدالی، کابل: ...
  •  ................. (۲۰۰۹م)، برخی شخصیت های فرهنگی و اجتماعی افغانستان، ...
  •  شصت سال تاریخ انگاری در افغانستان (۱۳۹۰)، مجموعه آثار ...
  •  شکارپوری، میرزا عطامحمد (۱۹۵۹م)، نوای معارک، به کوشش عبدالحی ...
  •  صالحی، محمدعرب (۱۳۸۹)، فهم در دام تاریخی نگری، تهران: ...
  •  طنین، ظاهر (۱۳۸۳)، افغانستان در قرن بیستم، تهران: انتشارات ...
  •  عطایی، محمد ابراهیم (۱۳۸۳)، نگاهی مختصر به تاریخ معاصر ...
  •  علوی، عبدالکریم (۱۸۴۸م)، تاریخ محاربه کابل و قندهار، لکنهو: ...
  •  غبار، میرغلام محمد (۱۳۷۷)، افغانستان در میسر تاریخ، ج۱، ...
  •  فاریابی، پویا (۱۳۸۰)، یادنامه غبار، کابل: انشتارات پرنیان ...
  •  فرهنگ، میرمحمد صدیق (۱۳۸۱)، افغانستان در پنج قرن اخیر، ...
  •  قزلسفلی، محمدتقی (۱۳۸۷)، ماهیت پارادیمی اندیشه های سیاسی، مازندران: ...
  •  کاکر، محمدحسن (۱۳۵۷)، افغان، افغانستان و مختصری از کوشش ...
  •  کالینگوود، آر. جی (۱۳۹۰)، اصول تاریخ، ترجمه عبدالرضا سالار، ...
  •  کهزاد، احمدعلی (۱۳۳۴)، تاریخ قدیم افغانستان، ج۱، کابل: مطبعه ...
  •  ................. (۱۳۷۸)، افغانستان در پرتو تاریخ، پیشاور: مطبعه دانش ...
  •  گدیس، جان لوئیس (۱۳۷۹)، تاملی در تاریخ معاصر، ترجمه ...
  •  محمود، شاه محمود (۱۳۷۷)، تاریخ نویسی در افغانستان، کابل: ...
  •  مرادی، صاحب نظر (۱۳۹۰)، افغانستان جغرافیای بحران، کابل: انتشارات ...
  •  موسوی، سید عسکر (۱۳۷۹)، هزاره های افغانستان (تاریخ، فرهنگ، ...
  •  مولایی، محمدسرور (۲۰۰۱م)، یادنامه میر غلام محمد غبار، به ...
  •  نوری، نورمحمد (۱۳۳۵)، گلشن امارت، کابل: انجمن تاریخ افغانستان ...
  •  یزدانی، حاج کاظم (۱۳۸۵)، پژوهشی در تاریخ هزاره ها، ...
  • نمایش کامل مراجع