اثر سمیت نانو لوله های کربن چنددیواره بر عملکرد و ساختار بافت کلیه موش های صحرایی

زمینه و هدف : با توجه به خواص منحصر به فرد نانو لوله های کربن که در زمینه های پزشکی، بیولوژیک و صنعتی کاربرد دارد؛ همزمان باعث در معرض قرارگیری انسان و جانداران شده و احتمال ایجاد اثر سمی بر سلامت انسان و محیط زیست وجود دارد. این مطالعه به منظور تعیین اثر سمیت نانو لوله های کربن چنددیواره بر عملکرد و ساختار بافت کلیه موش های صحرایی انجام شد. روش بررسی : در این مطالعه تجربی۵۰ سر موش صحرایی ماده بالغ نژاد ویستار به ۵ گروه ۱۰تایی تقسیم شدند. گروه شاهد سرم فیزیولوژی و تویین و گروه های تیمار غلظت های ۲.۵ ، ۵ ، ۱۰ و ۲۰ میلی گرم بر کیلوگرم از نانولوله کربن چنددیواره عامل دار شده با گروه کربوکسیل با قطر کمتر از ۸ نانومتر و طول ۳۰میکرومتر را طی ۸مرحله به صورت یک روز در میان و به روش درون صفاقی دریافت کردند. خونگیری در دو مرحله (یک روز پس از آخرین تزریق و ۲۰ روز پس از آخرین تزریق) انجام شد و میزان اوره، اسیداوریک، کراتینین و مالون دی آلدئید در سرم خون اندازه گیری گردید. همچنین با تهیه مقاطع بافتی از کلیه چپ موش ها در هر گروه با رنگ آمیزی هماتوکسیلین-ائوزین، ساختار بافتی کلیه بررسی شد. یافته ها : در مرحله اول (یک روز پس از آخرین تزریق) فقط در میزان اسیداوریک با غلظت های ۲.۵ و ۵ میلی گرم بر کیلوگرم کاهش معنی داری نسبت به گروه شاهد و سایر گروه های تیمار مشاهده شد (P<۰.۰۵). در مرحله دوم (۲۰روز پس از آخرین تزریق) کاهش معنی داری در میزان اسیداوریک و اوره در تمام غلظت ها نسبت به گروه شاهد و کاهش معنی دار کراتینین در غلظت های ۵ و۱۰ میلی گرم بر کیلوگرم مشاهده شد (P<۰.۰۵). مطالعات بافت شناسی، تجمع مواد شبه هیالینی حاصل از فعالیت ائوزینوفیل ها و تجمع سلول های التهابی (بازوفیل ها و نوتروفیل ها) را در بخش قشری و مدولای کلیه، دژنره شدن گلومرول، اتساع کپسول بومن و دژنره شدن دیواره لوله های پیچیده نزدیک را در بخش قشری کلیه نشان داد که این اختلالات به صورت وابسته به دوز افزایش یافت. نتیجه گیری : نانو لوله های کربنی چنددیواره عامل دار شده با گروه های کربوکسیل حتی در مقادیر کم (۲.۵ mg/kg) و با گذشت ۲۰ روز از تزریق، باعث سمیت در ساختار بافتی و عملکرد کلیه می شود.