اثر متیل فنیدیت هیدروکلراید بر بافت تخمدان و سطح گنادوتروپین های هیپوفیز موش های آزمایشگاهی نابالغ

زمینه و هدف : اختلالات بیش فعالی و نقص توجه (attention deficit hyperactivity disorder: ADHD) یکی از شایع ترین اختلالات روانپزشکی است. داروی ریتالین یا متیل فنیدیت هیدروکلراید از جمله داروهایی است که به صورت گسترده و طولانی مدت در کودکان برای درمان این اختلال به کار می رود. این مطالعه به منظور تعیین اثر متیل فنیدیت بر بافت تخمدان و سطح گنادوتروپین های هیپوفیز موش های آزمایشگاهی ماده نابالغ انجام شد. روش بررسی : این مطالعه تجربی روی ۴۰ سر موش سوری ماده نژاد BALB/c نابالغ در سن سه هفتگی با وزن تقریبی ۱۲-۱۵ gr انجام شد. موش ها با تعداد مساوی و به صورت تصادفی در یک گروه کنترل و سه گروه تجربی قرار گرفتند. گروه های تجربی I ، II و III داروی خوراکی متیل فنیدیت هیدروکلراید را با دوزهای ۲ ، ۵ و ۱۰ میلی گرم بر کیلوگرم به مدت ۶۰ روز به روش گاواژ دریافت نمودند. گروه کنترل هیچ دارویی دریافت نکرد. پس از پایان مطالعه، موش ها مجددا توزین شدند. سپس سطح سرمی هورمون های استروژن (pg/ml)، پروژسترون (ng/ml) و گنادوتروپین های هیپوفیز اندازه گیری شد. تخمدان ها برای آماده سازی بافتی از بدن خارج و طول، عرض، ضخامت و مساحت آنها تعیین و ساختار بافتی تخمدان مورد ارزیابی قرار گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS-۱۷ و آزمون های ANOVA و توکی تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها : میانگین تفاوت توزین ابتدا و انتهای مطالعه وزن بدن (گرم) گروه های تجربی یک (۱.۴۵±۱۴.۹۲) و سه (۱.۸۰±۱۴.۵۴) در مقایسه با گروه کنترل (۰.۸۴±۲۰.۰۲) تفاوت آماری معنی داری نشان داد (P<۰.۰۵). بین میانگین ابعاد تخمدان ها در گروه های تجربی یک ، دو و سه نسبت به گروه کنترل کاهش آماری معنی داری وجود داشت (P<۰.۰۵). میانگین سطح هورمون استروژن در گروه تجربی یک (۱۷۳.۳ pg/ml) نسبت به گروه کنترل (۴۸۳ pg/ml) کاهش آماری معنی داری نشان داد (P<۰.۰۵). میانگین سطح هورمونFSH Mlu/ml در گروه های تجربی نسبت به کنترل از نظر آماری معنی دار نبود. میانگین میزان هورمون پروژسترون گروه تجربی یک (۲۱.۹ ng/ml) و سه (۳۷ ng/ml) نسبت به گروه کنترل (۶۹.۲ ng/ml) کاهش آماری معنی داری نشان داد (P<۰.۰۵). میانگین سطح هورمون LH mlu/ml در گروه های تجربی نسبت به کنترل از نظر آماری معنی دار نبود. در بافت تخمدان گروه های تجربی یک و سه در مقایسه با کنترل سلول های غیرطبیعی در بین سلول های لوتئینی گرانولوزا، تغییر در ساختار سلول های لوتئینی گرانولوزا و اختلال در رشد فولیکول ها مشاهده شد. نتیجه گیری : این مطالعه نشان داد که در معرض قرارگیری موش های نابالغ با متیل فنیدیت هیدروکلراید منجر به کاهش وزن بدن، کاهش رشد تخمدان ها، تغییر در هورمون های تخمدان ها، کاهش در گنادوتروپین های هیپوفیز و تغییرات در ساختار بافتی تخمدان می شود.