جو اخلاقی و رفتارهای انحرافی و مدنی سازمانی: رویکردی انگیزشی به نقش عدالت سازمانی و جبران عدالت

زمینه: اخلاق و عدالت همواره عواملی تاثیرگذار بر رفتار های اخلاقی و غیراخلاقی در محیط های کار هستند. این پژوهش با هدف بررسی نقش عدالت سازمانی ادراک شده و جبران عدالت در رابطه مولفه های جو اخلاقی با رفتارهای انحرافی و رفتارهای مدنی- سازمانی به مرحله اجرا درآمد.   روش کار: جامعه آماری پژوهش را کارکنان یک مجتمع معدنی (۶۵۰ نفر) در پائیز ۱۳۸۹ تشکیل دادند که از میان آنها ۳۰۰ نفر از کارکنان مرد به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه جو اخلاقی، پرسشنامه عدالت سازمانی، پرسشنامه جبران عدالت، پرسشنامه رفتارهای انحرافی و پرسشنامه رفتارهای مدنی- سازمانی بود. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی مورد تحلیل قرار گرفت.   یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی نشان داد که: ۱. جبران عدالت فعال (مستقیم) رابطه خدمت و گرایش های ابزاری را با رفتارهای انحرافی معطوف به سازمان تعدیل می نماید؛ ۲. جبران عدالت فعال (مستقیم) رابطه خدمت و گرایش های ابزاری را با رفتارهای انحرافی معطوف به همکاران تعدیل می نماید؛ و ۳. عدالت سازمانی ادراک شده رابطه گرایش های ابزاری را با رفتارهای مدنی- سازمانی تعدیل می نماید.   نتیجه گیری: وقتی جبران عدالت فعال بالاست، خدمت و گرایش های ابزاری باعث افزایش رفتارهای انحرافی معطوف به سازمان می شوند. وقتی جبران عدالت فعال بالاست، خدمت و گرایش های ابزاری باعث افزایش رفتارهای انحرافی معطوف به همکاران می شوند. وقتی عدالت سازمانی بالاست، گرایش های ابزاری باعث کاهش رفتارهای مدنی- سازمانی می شود.