نگرش دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد نسبت به رشته روان پزشکی

در جهان پیشرفته امروزی، جذب دانشجویان پزشکی به سمت تخصص روان پزشکی، به عنوان یک مشکل مطرح می باشد(۱تا۳). صاحبان امر عقیده دارند وقتی دانشجویان پزشکی وارد دانشکده می شوند، با یک نگرش منفی نسبت به این رشته مواجه اند و این نگرش منفی روز به روز افزایش می یابد، این در حالی است که بسیاری از دانشجویان، استعداد ویژه ای در این رشته دارند(۲). بنابراین، بررسی نگرش دانشجویان پزشکی از آن جهت که بر انتخاب روان پزشکی به عنوان تخصص موثر است، اهمیت زیادی دارد(۴). دانشجویان پزشکی در سه مرحله علوم پایه، پیش بالینی و بالینی، به نحوی با دروس مربوط به روان پزشکی و بیماران مربوطه سروکار دارند. با در نظر گرفتن پیشینه تحقیق، نمونه گیری این مطالعه توصیفی- مقطعی بر روی ۱۲۸ نفر از دانشجویان پزشکی سال های اول، چهارم و هفتم در سال ۱۳۸۴ انجام گرفت. بدین صورت که از بین هر یک از دوره های علوم پایه، پیش بالینی و بالینی، ورودی یک سال تحصیلی بطور تصادفی انتخاب و کلیه دانشجویان آن سال مورد سرشماری قرار گرفتند. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه ای محقق ساخته مشتمل بر مشخصات دموگرافیک، اولویت های شغلی، نظرسنجی نحوه تدریس روان پزشکی و عواملی که ممکن است در انتخاب روان پزشکی موثر باشند، جمع آوری شد. روایی محتوی پرسشنامه توسط متخصصین تایید و با مطالعه مقدماتی بر روی ۱۰ نفر از دانشجویان پزشکی، و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ به میزان ۸/۰α= قابل قبول بود. پرسشنامه از ۱۵ عبارت تشکیل شده بود که برای نمرده دهی به نگرش دانشجویان نسبت به رشته روان پزشکی (Attitude Toward Psychiatry-ATP) از مقیاس رتبه ای چهار درجه ای خیلی کم تا خیلی زیاد و با نمره گذاری یک تا پنج استفاده شد. میانگین و انحراف معیار امتیاز نگرش دانشجویان شرکت کننده در این مطالعه، ۵/۷± ۸۶/۳۲ به دست آمد (از مجموع ۶۰ نمره). در آنالیز رگرسیون، یک رابطه خطی منفی بین سال تحصیلی و نمره نگرش با ۱۲۴/۰-r= و ۰۰۳/۰P= به دست آمد، بدین معنی که با بالا رفتن سال های تحصیلی، نمره نگرش دانشجویان به رشته روان پزشکی کاهش می یابد. این یافته با بعضی مطالعات در این خصوص مطابقت دارد(۱و۵). اکثر دانشجویان عواملی مانند سروکار داشتن با متون روان پزشکی، ارتباط نزدیک با یک بیمار روانی، بازدید از بخش روانی یک موسسه یا بیمارستان، وجود مشکلات خانوادگی مهم و ارتباط با فرد معتاد به دارو یا الکل را بر نگرش خود نسبت به انتخاب روان پزشکی به عنوان یک تخصص، موثر می دانستند. این فاکتورها با مطالعه احمدالانصار (Ahmed Al-Ansar) در بحرین یکسان می باشد(۱). چهار و شانزده صدم دانشجویان قصد داشتند روان پزشکی را به عنوان یکی از سه شغل (تخصص) برتر خود انتخاب کنند. این فراوانی بیشتر از گزارشات حاصل از عربستان، آمریکا و انگلستان می باشد(۱و۵). مطالعه انجام شده در ترکیه نتیجه متفاوتی را گزارش کرده است بطوری که ۸/۲۹ درصد از دانشجویان، روان پزشکی را به عنوان یکی از پنج شغل برتر خود انتخاب کرده بودند(۶). رشته های پوست، جراحی و اطفال به ترتیب سه رشته ای بودند که بیشترین میزان علاقه را به خود اختصاص دادند، که در مقایسه با مطالعه انجام شده در آمریکا نتایج مشابهی نشان می دهد(۵). در مقابل، پزشکی اجتماعی، پزشکی عمومی، روان پزشکی و پاتولوژی کمترین رتبه ها را به دست آوردند. از بین ۱۴ رشته مورد بررسی، روان پزشکی رتبه دهم را کسب کرد. شصت و هشت درصد دانشجویان علاقه کم تا بسیار کم و ۳۲ درصد علاقه زیاد تا بسیار زیادی را نسبت به رشته روان پزشکی اعلام کردند. پنجاه و یک و پنجاه و یک صدم دانشجویان دوره بالینی، آموزش در این مرحله را ناچیز و غیر قابل قبول توصیف کرده اند. هر چند که دلایل کم بودن علاقه نسبت به روان پزشکی و بالا بودن میزان علاقه به دیگر تخصص ها نیاز به مطالعات و پژوهش های بیشتری دارد، ولی به نظر می رسد باید در ارائه این درس با بکارگیری روش های تدریس متنوع، علاوه بر ارتقای شناخت دانشجویان، انگیزش تحصیلی آنها را نیز افزایش داد. تشخیص و شناسایی تصورات غلط و شایع در بین دانشجویان پزشکی نسبت به این رشته، ارتقای نگرش فردی آنها و همچنین ایجاد تغییراتی در نحوه آموزش طی دوره های مختلف تحصیلی، مخصوصا دوره های بعد از علوم پایه پیشنهاد می گردد.