ولکانیسم کواترنری طبس و نقش گسل بزرگ نای بند

در جنوب شرق شهر طبس منطقه ای به وسعت حدود ۴۰۰ کیلومتر مربع از بازالتهای مربوط به کواترنری پوشیده شده است که از نظر زمین شناسی جزء زون لوت محسوب می گردند . براساس مطالعات ، بافت این سنگها عمدتا پورفیریک است . فنوکریستهای این بازالتها عمدتا الیوین از نوع کریزولیت و اوژیت و پلاژیوکلاز (لابرادوریت ) می باشند که در خمیره ای از میکرولیتهای پلاژیوکلاز و بلورهای ریز پیروکسن و گاهی همراه با شیشه جایگزین شده اند . براساس نمودار های مقدار مجموع آلکالن در مقابل مقدارSiO۲  ماهیت ماگمای این سنگها آلکالن تا ساب آلکالن تعیین شد مطالعات ایزوتوپهای Sr و Nd این آغشتگی پوسته ای را تایید نموده و بعلاوه نشاندهنده این است که منشاء ماگمای اولیه بازالتها از بخشهای فوقانی جبه می باشد . براساس مطالعات صحرایی و نمونه های تکتونوماگمایی این بازالتها از نوع درون قاره ای می باشند که در کواترنری در اثر فعالیت گسل بزرگ نای بند و بازشدگی در محل تقاطع با شاخه های فرعی این گسل به سطح زمین راه یافته اند .