شناسایی شواهد ژئومورفیک تشکیل دریاچه سد لغزشی شور در استان خوزستان

در صورتی که محل وقوع زمین لغزش ها در مسیر شبکه های زهکشی و جریان رودخانه ها باشد، باعث مسدود شدن مسیر جریان آب و تشکیل دریاچه های سدی می شوند. دریاچه سدی شور در اثر رخداد زمین لغزش کوه سه تنان و مسدود کردن جریان رودخانه شور در دره دوزویل شهرستان لالی در استان خوزستان شکل گرفته است. هدف از این تحقیق، بررسی ارتباط رخداد زمین لغزش و شکل گیری دریاچه و بازسازی وسعت و ویژگی های مورفومتری دریاچه می باشد. با استفاده از مطالعات میدانی گسترده، نقشه­های توپوگرافی و زمین­شناسی و نرم افزار Arc GIS، شواهد ناشی از رخداد زمین لغزش و تشکیل دریاچه سدی شور بازسازی گردید. سپس با استفاده از ارتفاع پادگانه ها و موقعیت آنها نسبت به بستر فعلی رودخانه، محدوده هر پادگانه مشخص و روی نقشه انتقال داده شد. در ادامه ویژگی های مورفومتری دریاچه براساس مطالعات میدانی، مقاطع طولی و عرضی، ویژگی های رسوب شناسی و شواهد باستان شناسی تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد به دلیل عرض کم دره و بزرگی قطعات لغزشی به صورت بلوک­های سنگی، دره دوزویل مسدود و دریاچه شور در پشت آن شکل گرفته است. بر اساس بقایای رسوبی پادگانه­های دریاچه­ای و ویژگی های رسوب شناسی، رخداد زمین لغزش در یک مرحله بوده و دریاچه شور در نتیجه تخلیه تدریجی در ۳ مرحله شکل گرفته است. با توجه به بقایای پل تاریخی مربوط به دوره ساسانی بر روی دره دوزویل و محل پارگی دریاچه به نام پل دوزویل (توقسه)، احتمالا زمان تخلیه دریاچه مقارن با دوره ساسانی(۲۵۰ تا ۶۵۰ میلادی) بوده است.