تاثیر ۳ فاکتور مداخله ارگونومی روی وضعیت بدنی و اختلالات اسکلتی عضلانی در کارکنان اداری (کاربران کامپیوتر)شرکت گاز

مقدمه : بر اساس مطالعات انجام شده شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی ناشی از کار (WMSDS )  در کاربران کامپیوتر بالا می باشد. هدف از این مطالعه تعیین تاثیر سه فاکتور مداخله ارگونومی روی وضعیت بدنی و اختلالات اسکلتی عضلانی در کارکنان اداری (کاربران کامپیوتر) شرکت گاز استان اصفهان بود. این سه مداخله شامل آموزش، ورزش و نصب نرم افزار بر روی سیستم کاربران کامپیوتر بود . روش ها : این مطالعه بر روی ۹۸ نفر از کارمندان اداری شرکت گاز استان اصفهان، در سه فاز (بررسی وضعیت موجود – اجرای مداخلات و بررسی مجدد) به مدت ۷ ماه انجام شد. در این مطالعه افراد شرکت کننده به چهار گروه تقسیم شدند (گروه آموزش، گروه ورزش، گروه نرم افزار و گروه کنترل). در این مطالعه ۲ ماه قبل از مداخله ها و همچنین ۳ ماه بعد از مداخلات اطلاعات مورد نظر جمع آوری گردید. برای این کار از پرسشنامه نوردیک جهت بررسی ناراحتی های اسکلتی عضلانی و از روش RULA (ارزیابی سریع اندام فوقانی) جهت ارزیابی وضعیت های بدنی استفاده شد و تاثیر هر یک از مداخلات بر روی ناراحتی های اسکلتی عضلانی بررسی شد. داده ها پس از جمع آوری توسط نرم افزار SPSS  وآزمون های مک نمار، تی تست و کای دو مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: بر اساس ارزیابی انجام شده در فاز اول پروژه ۵/۵۳٪ از افراد بین ۴ الی ۸ ساعت با کامپیوتر کار می کردند و نوع کار بیشتر استاتیک بود. بر اساس این نتایج مشخص شد که آمار شیوع درد در نواحی کمر در سه ماهه گذشته و هفته گذشته یکسان است (۵/۵۳٪(. همچنین مشخص شد که ۵۸٪ از افراد شرکت کننده شغل شان را عامل درد در ناحیه گردن و ۳۹٪ از آنها شغل شان را عامل درد در ناحیه کمر می دانند. و در یکسال گذشته ۲۴٪ از افراد به دلیل کمردرد، همچنین ۲/۱۵٪ از آنان به دلیل گردن درد از کار غیبت داشته اند. کاهش ناراحتی های اسکلتی عضلانی در گروه آموزش بعد از مداخله مشاهده گردید که این کاهش با توجه به تست مک نمار در ناحیه کمر، گردن، زانو، مچ دست و پشت معنی دار بود. (۰۰۱/۰P≤). نتایج حاصل از ارزیابی پوسچر به روش RULA  بعد از اجرای مداخلات نیز نشان داد که نمره ارزیابی پوسچر در گروه آموزش در سمت راست بدن ۲۵ نمره و در سمت چپ بدن ۲۰ نمره کاهش یافته است. بر اساس آزمون t تست این کاهش نمره معنادار گزارش شد، یعنی بعد از مداخله آموزش، ایستگاه کار بهبود پیدا کرد. ولی در سایر گروه ها تغییری مشاهده نشد. ناراحتی اسکلتی عضلانی گزارش شده توسط کارکنان گروه آموزش بعد از مداخله، مشاهده گردید که این کاهش با توجه به تست مک نمار در ناحیه کمر، گردن، زانو، مچ دست و پشت معنی دار بود (۰۰۱/۰P≤). نتیجه گیری: این بررسی نشان داد شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی در گروه مورد مطالعه در نواحی کمر، گردن، زانو و پشت بالا بود و نیز آمار غیبت ها با آمار ناراحتی های اسکلتی عضلانی همخوانی داشت. علاوه بر این به نظر می رسد در گروه آموزش، با بکارگیری الگوهای مناسب دست و مچ دست و در نتیجه کاهش حرکات تکراری توانستند تغییرات مناسب را ایجاد نمایند. نکته جالب در این بود که صرف نظر از میزان اثر بخشی هریک از مداخلات، اکثر شرکت کنندگان با این مداخله ها موافق بودند و این نشان می دهد که افراد از وضعیت موجود ناراضی بوده و به دنبال ایجاد تغییر می باشند. به طور کلی یافته های ما نشان می دهد آموزش تنظیم صندلی و چیدمان صحیح محیط کار می تواند باعث کاهش مشکلات اسکلتی عضلانی شود. واژه های کلیدی : اختلالات اسکلتی عضلانی، ارگونومی اداری، RULA، پرسشنامه نوردیک، مداخلات ارگونومی