مقایسه روش های پواسن کریگینگ نقطه ای و بیز تجربی در تنظیم نقشه میزان بروز سرطان گوارش در ایران

مقدمه: نقشه بندی میزان رویداد یک بیماری یا مرگ و میر ناشی از بیماری های مختلف بر روی نقشه جغرافیایی یکی از موضوعات مورد علاقه متخصصان و برنامه ریزان امور بهداشتی به ویژه اپیدمیولوژیست ها می باشد. از جمله روش های برآورد پارامتر، نقشه روش بیز تجربی و روش پواسن کریگینگ نقطه ای می باشد. این مطالعه به منظور به کارگیری این دو روش در نقشه بندی میزان بروز سرطان گوارش در ایران و مقایسه دقت (واریانس) آن ها انجام شد. روش ها: در مطالعه حاضر که از نوع کاربردی/ بوم شناسی بود از داده های ثبت شده توسط اداره سرطان مرکز مدیریت بیماری های غیر واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی استفاده شد. داده هایی که در سطح ۳۳۶ شهرستان و در طول سال های ۸۶-۱۳۸۲ جمع آوری شده بود، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نرم افزارهای  Open Bugsو Space Stat برای برآورد پارامترها و نرم افزار ArcGIS ۹.۳ برای نمایش برآوردها بر روی نقشه به کار گرفته شدند. یافته ها: میانگین میزان بروز بر اساس روش بیز تجربی ۹۹/۱۲ و با روش پواسن کریگینگ نقطه ای، ۶۴/۱۲ برآورد شدند. میانگین واریانس میزان بروز با روش بیز تجربی ۸۳/۲ و با روش پواسن کریگینگ نقطه ای، ۸۵/۳ به دست آمد. بیشترین میزان بروز بر اساس روش بیز تجربی ۲۳/۴۲ با واریانس ۱۶/۲ مربوط به شهرستان ساری و کمترین میزان بروز ۴۸/۰ با واریانس ۰۸/۰ مربوط به شهرستان سرباز و بیشترین برآورد میزان بروز با روش پواسن کریگینگ ۳۵/۴۰ با واریانس ۷۹/۰ مربوط به شهرستان ساری و کمترین میزان بروز ۳۰/۰ با واریانس ۵۴/۲ مربوط به شهرستان سرباز محاسبه شدند. روش پواسن کریگینگ نقطه ای با دامنه واریانس کمتری پارامترها را برآورد می کند. نتیجه گیری: پیشنهاد می شود از روش پواسن کریگینگ نقطه ای در برآورد پارامترهای نقشه بندی بیماری استفاده شود؛ چرا که از هموار سازی کمتر و دقت بیشتری برخوردار است. واژه های کلیدی: نقشه بندی بیماری، بیز تجربی، پواسن کریگینگ، سرطان گوارش