تاثیر مضامین اخترشناسی بر نگارگری شاهنامه و آثار منظوم و مصور شاعران دوره اسلامی

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 79

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ISLART-20-49_032

تاریخ نمایه سازی: 29 مرداد 1402

چکیده مقاله:

پیشگویی آینده از طریق ستارگان یا اجرام فلکی از زمان پیدایش بشر یکی از مسائل و موضوعات آکنده از رمز و راز بهشمار میآید که با همه پیچیدگیاش کاربردی زیادی در فرهنگ جهانی یافته است؛ به گونهای که در سراسر زندگانی آدمیان میتوان کارکردهایی از نجوم و طالعبینی را مشاهده کرد. در ایران نیز از گذشتههای دور، پهلوانان و شاهان برای انجام کارهای مختلف مانند جنگ یا ازدواج یا سفر، خود را ملزم به هماندیشی با منجمان و پیشگویان خبره میدانستند یا برخی از وقایع آینده را که در خواب میدیدند، با بهرهگیری از دانش ستارهشناسان، مورد تعبیر یا تفسیر قرار دهند. این مضمون در ادبیات و نگارگری دوره اسلامی نیز دیده می شود. مسئله پژوهش حاضر واکاوی مفاهیم اخترشناسی در شاهنامه و آثار منظوم و مصور شاعران دوره اسلامی است. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای به رشته تحریر درآمده است. نگارندگان در این پژوهش کوشیدهاند به بررسی میزان تطابق یا تشابه مقوله های اخترشناسی در ابیات شاهنامه فردوسی و دیگر پارسیسرایان دوره اسلامی بپردازند. نتایج، نشان می دهد که پیشبینی اخترشناسان بر روند زندگی ایرانیان در دوره اسلامی تاثیر فراوان داشته است. بسیاری از شاهان پیش از انجام امور حیاتی به هماندیشی با منجمان پرداخته و با شنیدن پیشگوییها از زبان این افراد، تصمیمات خود را تغییر میدادهاند.اهداف پژوهش:بررسی میزان کاربرد اصطلاحات اخترشناسی در شاهنامه و آثار منظوم و مصور شاعران دوره اسلامی.بررسی چگونگی انعکاس اخترشناسی در نگارگری دوره اسلامی.سوالات پژوهش:اهمیت دانش نجوم، در شعر فردوسی و دیگر پارسیسرایان به چه میزان میباشد؟اخترشناسی در شاهنامه فردوسی و نگارگری دوره اسلامی چه بازتابی داشته است؟

نویسندگان

علی فکوری جویباری

دانشجوی دکتری ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران.

رضا فرصتی جویباری

استادیار ، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران.

ناهید اکبری

استادیار ، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد قائمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اتابکی، پرویز. (۱۳۸۱). شعر زندان (برگزیده و شرح اشعار مسعود ...
  • افشار، ایرج. (۱۳۴۸). دیوان کهنه حافظ. تهران: انتشارات فرهنگ ایرانزمین ...
  • باقری، مهری. (۱۳۷۶). دین های ایرانی پیش از اسلام. تبریز: ...
  • بهنامفر، محمد؛ محمدی، محمدعلی. (۱۳۸۸). «بازتاب علم نجوم در شگردهای ...
  • خاقانی، افضلالدین بدیل بنعلی. (۱۳۶۸). دیوان خاقانی. بهکوشش ضیاءالدین سجادی. ...
  • خرمشاهی، بهاء الدین. (۱۳۷۳). حافظ نامه. چ۶. تهران: انتشارات علمی ...
  • رضی، هاشم. (۱۳۷۱). آیین مهر(میترائیسم). چ۱. تهران: بهجت ...
  • رینگرن، هلمر. (۱۳۸۸). تقدیر اعتقادی در منظومه های حماسی فارسی ...
  • سمیعی، کیوان. (۱۳۶۱). تحقیقات ادبی. تهران: زوار ...
  • شهنوازی، بهناز. ۱۳۹۸.«بررسی تطبیقی جلوههای گوناگون خورشید براساس نجوم قدیم ...
  • فردوسی، ابوالقاسم. (۱۳۶۶). شاهنامه. ویرایش جلال خالقی. ج۱. نیویورک: بنیاد ...
  • ___________. (۱۳۷۱). شاهنامه. ویرایش جلال خالقی. ج۳. کالیفرنیا: بنیاد میراث ...
  • ___________. (۱۳۷۳). شاهنامه. ویرایش جلال خالقی. ج۴. کالیفرنیا: بنیاد میراث ...
  • __________. (۱۳۷۵). شاهنامه. ویرایش جلال خالقی. ج۵. کالیفرنیا: بنیاد میراث ...
  • __________. (۱۳۸۶). شاهنامه. ویرایش جلال خالقی. ج۷. کالیفرنیا: بنیاد میراث ...
  • __________. (۱۳۸۶). شاهنامه. ویرایش جلال خالقی. ج۸. کالیفرنیا. بنیاد میراث ...
  • قافلهباشی، اسمعیل؛ هاشمی عرقطو، علی. (۱۳۸۹). «کاربرد خاص اصطلاحات نجومی ...
  • کزازی، میرجلال الدین. (۱۳۸۶). نامه باستان. ج۱. چ۶. تهران: سمت ...
  • _____________. (۱۳۹۰). نامه باستان. ج۳. چ۶. تهران: سمت ...
  • _____________. (۱۳۹۱). نامه باستان. ج۶. چ۴. تهران: سمت ...
  • ماهیار، عباس. (۱۳۸۲/الف). شرح مشکلات خاقانی(دفتر یکم؛ از ثری تا ...
  • _________. (۱۳۸۲/ب). شرح مشکلات خاقانی (دفتر دوم؛ خارخار بند و ...
  • _________. (۱۳۸۴). شرح مشکلات خاقانی (دفتر چهارم؛ پنج نوش سلامت). ...
  • مشکوه، فرزاد. (۱۳۷۲). آسترولوژی یا نجوم احکامی. تهران: چاپ گلچین ...
  • منصوریان، حسین و تربتی نژاد، بهجت. (۱۳۹۴). رویای اساطیر. گرگان: ...
  • نظامی گنجوی، الیاسبن یوسف. (۱۳۱۳). مخزنالاسرار. بهکوشش وحید دستگری. تهران: ...
  • واندروردن، بارتلل. (۱۳۷۲). پیدایش دانش نجوم. بازگردان همایون صنعتی زاده. ...
  • نمایش کامل مراجع