ارائه روشی جهت کاهش گامهای محاسباتی مدل سبال (SEBAL) در تعیین تبخیر- تعرق (مطالعه موردی دهستان میامی مشهد)

فرآیند تبخیر- تعرق (ET) از عمدهترین اجزای چرخهی هیدرولوژیکی است که تخمین درست آن در طراحی و مدیریت سیستمهای آبیاری، مطالعات منابع آب و موارد مشابه دیگر از اهمیت زیادی برخوردار است. با توجه به حضور انواع مختلف پوششهای گیاهی و آن هم در سطوح وسیع، محاسبه دقیق نیاز آبی از طریق روشهای متداول محاسبه تبخیر- تعرق امری دشوار و غیرممکن مینماید. در همین راستا به روشهایی نیاز است که قادر به محاسبه نیاز آبی گیاهان در مقیاس وسیع بوده و همچنین از دقت کافی برخوردار باشند. از این رو سنجش از دور با داشتن خصوصیاتی نظیر فراهم ساختن یک دید وسیع و یکپارچه از یک منطقه، قابلیت تکرار پذیری، سهل الوصول بودن اطلاعات، دقت بالای اطلاعات حاصله وصرفه جویی در زمان، فناوری بسیار مفیدی است. روش الگوریتم توازن انرژی سطحی برای زمین (سبال) روشی مبتنی بر سنجش از دور بوده که با استفاده از تصاویر ماهوارهای، تبخیر- تعرق روزانه و حتی ساعتی را محاسبه میکند. تحقیق حاضر با انگیزهی یافتن روشی سریع همراه با دقتی قابل قبول برای تعیین تبخیر- تعرق واقعی در نواحی کشاورزی دهستان میامی مشهد، روش سبال را مورد استفاده قرار داد. بدین منظور تصاویر ماهوارهای لندست و اطلاعات هواشناسی برای ناحیه مورد مطالعه در روز 29 آپریل 2002 (9 اردیبهشت 1381) تهیه شدند و محاسبات روش سبال به کمک نرم افزار ILWIS بر روی تصاویر اعمال گردید. سپس رابطه میان پارامترهای سطحی (دما و پوشش گیاهی) با مؤلفه های انرژی بدست آمده از این روش بررسی شد. نتایج این پژوهش نشان داد که یک رابطه خطی با دقت بسیار زیاد 0/96=( R(2 ) بین دمای سطحی و شار حرارتی نهان لحظه ای وجود دارد که با استفاده از این رابطه میتوان گامهای محاسباتی مدل سبال را برای منطقه مورد مطالعه کاهش داده و سریعتر و ساده تر میزان تبخیر- تعرق را محاسبه نمود.