شاخص های ارزیابی عملکردی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 75
نسخه کامل این مقاله ارائه نشده است و در دسترس نمی باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_SLIS-14-3_002
تاریخ نمایه سازی: 29 مرداد 1402
چکیده مقاله:
هدف: این پژوهش با هدف انتخاب شاخصهای عملکردی مناسب برای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مبتنی بر شاخصهای کتابخانههای ملی جهان و ایزوهای موجود، و بر اساس نظرات خبرگان سازمان کتابخانه ملی ایران با استفاده از فن دلفی فازی انجام گرفته است.روششناسی: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، پژوهش آمیخته است. جامعه آماری این پژوهش در دو بخش انجام شد: بخش اول شامل شاخصهای عملکردی کتابخانههای ملی جهان و بخش دوم شامل نظرات مدیران رده بالای کتابخانه ملی ایران. ابزار پژوهش برای انجام مطالعه دلفی فازی، سیاهه وارسی بود که روایی محتوایی آن با نظر خبرگان تایید شد. سیاهه نهایی مورد بررسی شامل دو دسته سوالات عمومی و تخصصی است. سوالات عمومی مشخصات جمعیتشناختی پاسخدهندگان را در برمیگیرد. این سوالات عبارتند از: جنسیت، سن، مرتبه سازمانی، سابقه کار و میزان تحصیلات. سوالات تخصصی که بخش اصلی سیاهه وارسی است و شامل ۱۹۲ شاخص عملکردی که در ۱۱ بعد (ایجاد مجموعه ملی؛ دسترسپذیری خدمات: فهرستنویسی؛ دسترسپذیری خدمات: دسترسی سریع و آسان؛ دسترسپذیری منابع: کاربرد؛ دسترسپذیری خدمات: دیجیتالی کردن؛ ارائه خدمات مرجع؛ ایجاد پتانسیل برای توسعه؛ حفظ و نگهداری مجموعه؛ مدیریت کارآمد؛ پژوهش؛ و تدوین استانداردها) مطرح شده است.یافتهها: یافتهها نشان داد که از میان ۱۹۲ شاخص مورد بررسی، ۳۲ شاخص از دیدگاه خبرگان سازمانی جزء عوامل کلیدی هستند. در بعد "ایجاد مجموعه ملی" ۳ شاخص؛ بعد "دسترسپذیری" ۱۶ شاخص؛ بعد "ارائه خدمات مرجع" ۵ شاخص؛ بعد "ایجاد پتاسنیل برای توسعه" ۳ شاخص؛ بعد "حفظ و نگهداری" ۲ شاخص؛ بعد "مدیریت کارآمد" ۳ شاخص از دیدگاه خبرگان سازمانی منتخب شدهاند. همچنین در بعد "پژوهش" از مجموع ۴ شاخص ، هیچ شاخصی از منظر خبرگان سازمان انتخاب نشد. در بعد "تدوین استانداردهای کتابخانهای" ۲ وظیفهی تدوین استانداردهای فهرستنویسی و تدوین استانداردهای دیجیتال و فناوری از سوی خبرگان سازمان منتخب شدند. ۲ مورد پیشنهادی (تعداد دادههای کتابشناختی ارائه شده به OCLC، و تعداد شمارههای دادههای جدید مستند به ویاف) که از وظایف معاونتهای مورد بررسی کتابخانه ملی نبود، اما به جهت اهمیت جهانی آنها از خبرگان سوال شده بود، از سوی خبرگان سازمانی انتخاب نشدنتیجهگیری: با توجه به اینکه شاخصها در سطوح کلان سازمان تعریف میشوند، مدیران میتوانند با استفاده مناسب از یافتههای حاصل از این پژوهش، ضمن اینکه تصویر واضحی از عملکرد کتابخانه ملی را نشان میدهند، در تخصیص منابع، برنامهریزیها و سیاستگذاریهای این سازمان نیز موثر واقع شوند.هدف: این پژوهش با هدف انتخاب شاخصهای عملکردی مناسب برای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مبتنی بر شاخصهای کتابخانههای ملی جهان و ایزوهای موجود، و بر اساس نظرات خبرگان سازمان کتابخانه ملی ایران با استفاده از فن دلفی فازی انجام گرفته است.روششناسی: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، پژوهش آمیخته است. جامعه آماری این پژوهش در دو بخش انجام شد: بخش اول شامل شاخصهای عملکردی کتابخانههای ملی جهان و بخش دوم شامل نظرات مدیران رده بالای کتابخانه ملی ایران. ابزار پژوهش برای انجام مطالعه دلفی فازی، سیاهه وارسی بود که روایی محتوایی آن با نظر خبرگان تایید شد. سیاهه نهایی مورد بررسی شامل دو دسته سوالات عمومی و تخصصی است. سوالات عمومی مشخصات جمعیتشناختی پاسخدهندگان را در برمیگیرد. این سوالات عبارتند از: جنسیت، سن، مرتبه سازمانی، سابقه کار و میزان تحصیلات. سوالات تخصصی که بخش اصلی سیاهه وارسی است و شامل ۱۹۲ شاخص عملکردی که در ۱۱ بعد (ایجاد مجموعه ملی؛ دسترسپذیری خدمات: فهرستنویسی؛ دسترسپذیری خدمات: دسترسی سریع و آسان؛ دسترسپذیری منابع: کاربرد؛ دسترسپذیری خدمات: دیجیتالی کردن؛ ارائه خدمات مرجع؛ ایجاد پتانسیل برای توسعه؛ حفظ و نگهداری مجموعه؛ مدیریت کارآمد؛ پژوهش؛ و تدوین استانداردها) مطرح شده است.یافتهها: یافتهها نشان داد که از میان ۱۹۲ شاخص مورد بررسی، ۳۲ شاخص از دیدگاه خبرگان سازمانی جزء عوامل کلیدی هستند. در بعد "ایجاد مجموعه ملی" ۳ شاخص؛ بعد "دسترسپذیری" ۱۶ شاخص؛ بعد "ارائه خدمات مرجع" ۵ شاخص؛ بعد "ایجاد پتاسنیل برای توسعه" ۳ شاخص؛ بعد "حفظ و نگهداری" ۲ شاخص؛ بعد "مدیریت کارآمد" ۳ شاخص از دیدگاه خبرگان سازمانی منتخب شدهاند. همچنین در بعد "پژوهش" از مجموع ۴ شاخص ، هیچ شاخصی از منظر خبرگان سازمان انتخاب نشد. در بعد "تدوین استانداردهای کتابخانهای" ۲ وظیفهی تدوین استانداردهای فهرستنویسی و تدوین استانداردهای دیجیتال و فناوری از سوی خبرگان سازمان منتخب شدند. ۲ مورد پیشنهادی (تعداد دادههای کتابشناختی ارائه شده به OCLC، و تعداد شمارههای دادههای جدید مستند به ویاف) که از وظایف معاونتهای مورد بررسی کتابخانه ملی نبود، اما به جهت اهمیت جهانی آنها از خبرگان سوال شده بود، از سوی خبرگان سازمانی انتخاب نشدنتیجه گیری: با توجه به اینکه شاخصها در سطوح کلان سازمان تعریف میشوند، مدیران میتوانند با استفاده مناسب از یافتههای حاصل از این پژوهش، ضمن اینکه تصویر واضحی از عملکرد کتابخانه ملی را نشان میدهند، در تخصیص منابع، برنامهریزیها و سیاستگذاریهای این سازمان نیز موثر واقع شوند.
کلیدواژه ها:
کلیدواژه: کتابخانه های ملی جهان ، شاخص های عملکردی ، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ، روش دلفی فازی
نویسندگان
الهه حسن زاده دیزجی
کارشناس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
فریده عصاره
هضو هیات علمی گروه علم اطلاعات دانشگاه شهید چمران
فریبرز خسروی
دانشیار سازمان اسناد و کتابخانه ملی