بررسی و تحلیل بصری تزئینات معماری خانه تاریخی بهنام تبریز

معماری همواره علاوه بر کالبد یک بنا، روح خود را در عناصری چون تزیینات بازخوانی می کند. تزیینات یکی از شاخصه های مهم معماری ایرانی -اسلامی است که در آجرکاری ، کاشیکاری ، گچبری و آینه کاری نمود یافته است . معماری اسلامی ، هنری است که بیش از پرداختن به فرم، به موضوعات تزئینی می پردازد، که هم در معماری و هم در هنرهای وابسته وجود دارد. بنا بدون پرداختن به تزئینات ناقص می باشد زیرا تزئینات جزو جدایی ناپذیر معماری اسلامی و بخش عمدهای از معماری ایرانی -اسلامی را تشکیل می دهد. خلاقیت معماران، مهندسان و طراحان به گونه ای بوده است که معماری ایرانی -اسلامی را به صورت تزئینات بر روی بناهایی همچون مساجد، عمارتها و مساکن باشکوه کاملا خلاقانه و با ابتکار بی نظیر قرار داده اند. یکی از زیباترین خانه های تاریخی شهر تبریز خانه ی بهنام است که در اواخر دوران زندیان و اوایل دوران قاجار، به عنوان یک خانه ی مسکونی ساخته شده است . در زمان پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار، این خانه نوسازی و با نقاشی هایی تزیین شد. این عناصر تزئینی در این بناها بدون مفهوم و بی معنی از کالبد بنا نبوده و همواره دربرگیرندهی مفاهیم معنوی اسلامی می باشد. این درحالی است که در طراحی های معاصر با ازدست رفتن نقش تزئینات، کارکردهای بصری این عناصر، علی رغم نقش بارز هویتی به فراموشی سپرده شدهاست . در این مقاله ابتدا با بررسی اسناد و دادههای کتابخانه ای و بازدید میدانی ، اطلاعات مورد نیاز جمع آوری شده سپس به روش توصیفی -تحلیلی با تشریح جنبه های مختلف تزئینات و با بررسی نمونه های تزئینات معماری ایران به تحلیل تزئینات خانه بهنام به عنوان یک نمونه عالی و به نمایندگی از طرف سایر خانه های بی نظیر تبریز پرداخته شدهاست .