اثر اسید آسکوربیک در القاء تحمل شوری کلرید سدیم در شمعدانی عطری (Pelargonium graveolens L. )

شوری عمده ترین عامل کاهنده رشد و تولید محصول می باشد. شمعدانی عطری گیاه بسیار معطری بوده و اسانس آن کاربرد وسیعی در صنایع آرایشی، غذایی و داروسازی دارد. به منظور مطالعه اثر شوری کلرید سدیم و اسید آسکوربیک بر رشد رویشی، خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد و محتوای اسانس این گیاه، آزمایشی گلخانه ای ، همراه با شمعدانی عطری در دانشگاه لرستان اجرا شد. چهار غلظت کلرید سدیم (صفر، ۴۰و۸۰ و ۱۲۰ میلی مولار) سه غلظت اسید آسکوربیک (صفر، ۱۰۰ و ۲۰۰ میلی گرم در لیتر) به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی همراه با چهار تکرار با هم ترکیب شدند. تیمار کلرید سدیم دو مرتبه در هفته از طریق آبیاری و اسید آسکوربیک نیز به صورت محلول پاشی برگی و هفته ای یک بار روی گیاهان اعمال شدند. در پایان آزمایش، صفات رویشی مثل ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد برگ ها ، سطح برگ، وزن تر و خشک برگ، ساقه و ریشه و نیز خصوصیات فیزیولوژیکی نظیر محتوای آب نسبی، درصد نشت الکترولیت، شاخص کلروفیل و محتوای پرولین آزاد برگ ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که با افزایش سطوح شوری، خصوصیات رشدی نظیر ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد برگ ها، سطح برگ، شاخص کلروفیل و وزن تر و خشک برگ ها، ساقه ها و ریشه ها کاهش و نشت الکترولیت، محتوای پرولین آزاد و نکروز برگ افزایش یافت. شوری تولید بیوماس و عملکرد اسانس را کاهش داد. کاربرد اسید آسکوربیک نه تنها اثرات منفی شوری را کاهش داد، بلکه تولید بیوماس و عملکرد اسانس در گیاه شاهد (صفر میلی مولار کلرید سدیم) را افزایش داد. تغییرات عملکرد اسانس ناشی از تغییرات عملکرد بیوماس بوده، بطوریکه محتوای اسانس بواسطه شوری کلرید سدیم و اسید آسکوربیک تحت تاثیر قرار نگرفت. بالاترین عملکرد اسانس در گیاه شاهد و با اسید آسکوربیک ۱۰۰ و ۲۰۰ میلی گرم در لیتر حاصل شد. کمترین عملکرد اسانس نیز در تیمارهای ۱۲۰ میلی مولار نمک همراه با صفر میلی گرم در لیتر اسید آسکوربیک مشاهده شد. بر اساس این نتایج، محلول پاشی برگی اسید آسکوربیک می تواند باعث کاهش اثرات منفی شوری بر صفات اندازه گیری شده بشود. بنابراین، کاربرد ۱۰۰ میلی گرم در لیتر اسید آسکوربیک جهت القاء مقاومت شوری کلرید سدیم در شمعدانی عطری پیشنهاد می گردد.