نبرد رستم و اسفندیار؛ روایتی حماسی از پدیده ای تاریخی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 117

فایل این مقاله در 39 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_KVSHN-23-52_001

تاریخ نمایه سازی: 30 مرداد 1402

چکیده مقاله:

داستان رستم و اسفندیار به مثابه یکی از فراگیرترین و پرمایه ­ترین داستان­ های حماسی ایران، تا کنون موضوع پژوهش­ های متعددی قرار گرفته است و از دیدگاه­ های گوناگون، بررسی و تفسیر شده است. هر یک از این پژوهش­ ها، به سهم خود پرتوهایی بر این داستان افکنده ­اند و گاه هم­زمان با آن، ابعاد و زوایایی از فرهنگ و تاریخ ایران را هم روشن نموده ­اند. پژوهش حاضر نیز که پژوهشی توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر روش تحقیق تاریخی است می­ کوشد تا از زاویه ­ای دیگر و با نگاهی متفاوت، داستان رستم و اسفندیار را بازخوانی کند و این فرضیه را به آزمون بگذارد که این داستان حماسی، میوه و محصول تحلیل و تفکر مورخ اندیشمند ایرانی از پدیده ­ای است که بارها در تاریخ ایران و سایر کشورها روی داده است؛ این پدیده تاریخی، تقابل همیشگی میان قدرت مرکزی و قدرت­ های محلی است که سده­ ها پس از پیدایش و رواج داستان رستم و اسفندیار در ایران، ابن ­خلدون آن را در قالب نظریه معروف خود درباره چگونگی ظهور و سقوط دولت ­ها، تنظیم و بیان نموده است. نتیجه پژوهش، ضمن تایید فرضیه فوق و ارائه فهمی نو از داستان رستم و اسفندیار، همچنین پرتوی است بر ویژگی ­های تاریخ­ نگری و تاریخ­ نگاری ایرانیان در روزگار باستان.

نویسندگان

علی یزدانی راد

بخش تاریخ، دانشکده حقوق، علوم سیاسی و تاریخ، دانشگاه یزد، یزد، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • الف) کتاب­هاابن ­الاثیر، ابوالحسن علی بن ابی ­الکرم (۱۳۸۵ق.)، الکامل ...
  • ابن ­خلدون، عبدالرحمن (۱۳۷۵)، مقدمه ابن­ خلدون، ترجمه محمد پروین ...
  • ابن ­ندیم، ابوالفرج محمد بن اسحاق (۱۴۱۷ق.)، الفهرست، تحقیق ابراهیم ...
  • ابن ­هشام، عبدالملک (۱۳۷۵)، زندگانی محمد (ص) پیامبر اسلام، ترجمه ...
  • ابن ­هشام، عبدالملک (بی­تا)، السیرهالنبویه، تحقیق مصطفی السقا و ابراهیم ...
  • اسکندر بیگ ترکمان (۱۳۸۲)، تاریخ عالم ­آرای عباسی، تصحیح ایرج ...
  • اسلامی ­ندوشن، محمدعلی (۱۳۹۰)، داستان داستان­ها؛ رستم و اسفندیار در ...
  • انجوی ­شیرازی، سیدابوالقاسم (۱۳۶۹الف)، فردوسی ­نامه؛ مردم و فردوسی، چاپ ...
  • (۱۳۶۹ب)، فردوسی ­نامه؛ مردم و قهرمانان شاهنامه، چاپ سوم، تهران: ...
  • بیرونی، ابوریحان (۱۳۸۶)، آثارالباقیه، ترجمه اکبر داناسرشت، چاپ پنجم، تهران: ...
  • پلوتارک (۱۳۴۶)، حیات مردان نامی، ترجمه رضا مشایخی، چاپ دوم، ...
  • تاریخ سیستان (۱۳۶۶)، تحقیق و تصحیح از محمدتقی بهار، چاپ ...
  • تفضلی، احمد (۱۳۷۸)، تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، به ...
  • ثعالبی، عبدالملک بن محمد (۱۳۶۸)، تاریخ ثعالبی مشهور به غرر ...
  • جاماسب آسانا، جاماسب­جی دستور منوچهرجی (۱۳۷۱)، متون پهلوی، گزارش سعید ...
  • داندامایف، محمد آ. (۱۳۸۱)، تاریخ سیاسی هخامنشیان، ترجمه خشایار بهاری، ...
  • درخت آسوریگ (۱۳۶۳)، ترجمه ماهیار نوابی، چاپ دوم، تهران: فروهر ...
  • دیاکونوف، ا. م. (۱۳۸۰)، تاریخ ماد، ترجمه کریم کشاورز، چاپ ...
  • دینوری، ابوحنیفه احمد بن داود (۱۳۷۱)، اخبارالطوال، ترجمه محمود مهدوی­ ...
  • زرین­ کوب، عبدالحسین (۱۳۸۱)، تاریخ در ترازو، تهران: امیرکبیر ...
  • سپاهی، جمشید (۱۳۴۹)، نگرشی بر اوج و سقوط رستم در ...
  • سیوری، راجر (۱۳۸۵)، ایران عصر صفوی، ترجمه کامبیز عزیزی، تهران: ...
  • شارپ، رلف نارمن (۱۳۸۲)؛ فرمان ­های شاهنشاهان هخامنشی، تهران: پازینه ...
  • شمیسا، سیروس (۱۳۷۶)، طرح اصلی داستان رستم و اسفندیار (همراه ...
  • صفا، ذبیح ­الله (۱۳۳۳)، حماسه­ سرایی در ایران؛ از قدیم ...
  • طبری، ابوجعفر محمد بن جریر (۱۳۸۷ق.)، تاریخ­ الامم و الملوک، ...
  • طبری، محمد بن جریر (۱۳۷۵)؛ تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، ...
  • فردوسی، حکیم ابوالقاسم (۱۳۵۳)؛ شاهنامه، تصحیح ژول مول، چاپ دوم، ...
  • فرنبغ دادگی (۱۳۸۵)، بندهش، ترجمه مهرداد بهار، چاپ سوم، تهران: ...
  • فلسفی، نصرالله (۱۳۴۷)؛ زندگانی شاه­ عباس اول، چاپ سوم، تهران: ...
  • کریستنسن، آرتور (۱۳۸۵)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه غلامرضا رشید ...
  • کویاجی، جهانگیر کوورجی (۱۳۸۰)، بنیادهای اسطوره و حماسه ایران، گزارش ...
  • گردیزی، ابوسعید عبدالحی بن ضحاک (۱۳۶۶)، زین­ الاخبار، تحقیق عبدالحی ...
  • مجمل ­التواریخ و القصص (بی­تا)، تحقیق ملک ­الشعراء بهار، تهران: ...
  • مسعودی، ابوالحسن علی بن الحسین (۱۴۰۹ق.)، مروج الذهب و معادن ...
  • مسکوب، شاهرخ (۱۳۴۲)؛ مقدمه ­ای بر رستم و اسفندیار، تهران: ...
  • نامه تنسر به گشنسب (۱۳۵۴)، به تصحیح مجتبی مینوی، چاپ ...
  • نولدکه، تئودور (۱۳۶۹)، حماسه ملی ایران، ترجمه بزرگ علوی و ...
  • نویدی، داریوش (۱۳۸۶)، تغییرات اجتماعی-اقتصادی در ایران عصر صفوی، ترجمه ...
  • نهایه­الارب فی اخبار الفرس و العرب (۱۳۷۵)، تصحیح محمدتقی دانش ...
  • واقدی، محمد بن عمر (۱۳۶۹)، مغازی؛ تاریخ جنگ­ های پیامبر(ص)، ...
  • ولسکی، یوزف (۱۳۸۸)، شاهنشاهی اشکانی، ترجمه مرتضی ثاقب­ فر، چاپ ...
  • هرودوت (۱۳۶۲)، تاریخ هرودوت، ترجمه غ. وحید مازندرانی، چاپ سوم، ...
  • هزار حکایت صوفیان (۱۳۸۹)، مقدمه و تصحیح و تعلیقات از ...
  • ب) مقالاتآموزگار، ژاله (۱۳۸۵)، «سنت شفاهی در ایران باستان»، بخارا، ...
  • جباره، عظیم (۱۳۹۷)، «بررسی باورهای عامیانه و اساطیری در روایتی ...
  • خطیبی، ابوالفضل (۱۳۷۶)، «روایتی دیگر از داستان رستم و اسفندیار»، ...
  • راشد محصل، محمدتقی (۱۳۶۹)، «مروری بر داستان رستم و اسفندیار»، ...
  • عدنانی، سیدمسعود (۱۳۸۸)؛ «دوره گشتاسپی در حماسه، گذار خودکامگی از ...
  • قائمی، فرزاد (۱۳۸۸)، «طبقه ­بندی توصیفی شاهنامه بر اساس شالوده ...
  • قریب، مهدی (۱۳۷۴)، «بازخوانی داستان رستم و اسفندیار از شاهنامه ...
  • مالمیر، تیمور (۱۳۸۵)، «ساختار داستان رستم و اسفندیار»، نشریه دانشکده ...
  • نمایش کامل مراجع