بررسی تحلیلی جایگاه بلاش بن فیروز در شاهنامه و تاریخ های دوره اسلامی

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 86

فایل این مقاله در 33 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_KVSHN-21-47_001

تاریخ نمایه سازی: 30 مرداد 1402

چکیده مقاله:

یکی از بخش­های چالش­برانگیز شاهنامه، قسمت تاریخی آن است که آیا می­تواند در مطالعات تاریخی مطمح نظر واقع شود یا افسانه­هایی سراپا بشولیده و پریشان است که از آن، طرفی برنمی­توان بست. در این جستار، با مطالعه موردی شخصیت بلاش و میزان همگونی روایت شاهنامه با تاریخ­های دوره اسلامی، روشن شد که بخش تاریخی شاهنامه نیز می­تواند به عنوان منبعی موثق در کنار دیگر منابع تاریخی لحاظ شود؛ چنانکه جانشینی بلاش در غیاب فیروز، انتقال سلطنت از بلاش به قباد، جایگاه والای سوخرا در دوران پادشاهی بلاش، درخواست آشتی خوشنواز در عهد بلاش، چهار سال پادشاهی بلاش و مردم­داری او هم در شاهنامه و هم در منابع تاریخی آمده است و هم­سویی قابل توجهی بین شاهنامه و تواریخ عهد اسلامی دیده می­شود. در عین حال، همان­طور که خود منابع تاریخی نیز در بسیاری از موارد اختلاف نظر دارند، در مواردی از قبیل چگونگی مواجهه قباد با سلطنت برادر کوچکترش، بلاش، چگونگی انتقال مسند قدرت از بلاش به قباد، چگونگی رویارویی سوفرا با خوشنواز و رهاندن قباد و ساخته شدن چند شهر به دست بلاش، بین شاهنامه و متون تاریخی ناهمگونی­هایی دیده می­شود. بنیادی­ترین ناهمگونی این است که بر خلاف روایت شاهنامه که به موجب آن، بدون هیچ تنشی، سلطنت از بلاش به قباد می­رسد، در بیشتر متون تاریخی، قباد با توسل به پادشاه هیاطله، در پی برکناری بلاش برمی­آید، در حالی که این ماجرا در شاهنامه مربوط به بعد از خلع قباد از سلطنت است که برای برکناری برادرش جاماسپ به هیاطله می­گرود و نه مربوط به بلاش.

کلیدواژه ها:

بلاش فیروز ، شاهنامه ، تاریخ های دوره اسلامی

نویسندگان

محمود رضایی دشت ارژنه

دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز

سیده زهرا ملک پور

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • الف) کتاب­ها۱. آیدنلو، سجاد(۱۳۹۰)، دفتر خسروان، تهران: سخن ...
  • اصفهانی، حمزه. (۱۳۴۶). تاریخ پیامبران و شاهان. ترجمه جعفر شعار، ...
  • ابن اثیر، عزالدین. (۱۳۸۴). تاریخ کامل. ترجمه محمد حسین روحانی، ...
  • ابن بلخی. (۱۳۷۴). فارسنامه. تصحیح منصور رستگار فسایی، شیراز: بنیاد ...
  • ابن خلدون، عبدالرحمن. (۱۳۷۵). العبر. ترجمه عبدالحسین آیتی.تهران: پژوهشگاه ...
  • ابن مسکویه، ابوعلی. (۱۳۶۹). تجارب الامم. ترجمه ابو القاسم امامی،تهران: ...
  • یعقوبی، احمد. (۱۳۷۱). تاریخ یعقوبی. ترجمه محمدابراهیم آیتی، چ۶، تهران: ...
  • بلعمی، ابوعلی. (۱۳۷۴). تاریخ نامه طبری. تصحیح محمد روشن، تهران: ...
  • بناکتی، فخرالدین. (۱۳۴۸). تاریخ بناکتی. به کوشش جعفر شعار، تهران: ...
  • بیرونی، ابوریحان. (۱۳۸۹). آثارالباقیه. ترجمه اکبر داناسرشت، چ۶، تهران: امیرکبیر ...
  • بیضاوی، عبدالله. (۱۳۸۲). نظام التواریخ. تصحیح میر هاشم محدث، تهران: ...
  • ثاقب­فر، مرتضی(۱۳۸۷)، شاهنامه فردوسی و فلسفه تاریخ ایران، تهران: معین ...
  • ثعالبی، عبدالملک. ( ۱۳۶۸). تاریخ ثعالبی. ترجمه محمد فضائلی، تهران: ...
  • جلیلیان، شهرام (۱۳۹۶)، تاریخ تحولات سیاسی ساسانیان، تهران: سمت ...
  • جنیدی،فریدون (۱۳۵۸)، زندگی و مهاجرت نژاد آریا.تهران: بلخ. ۱۶. حسینی قزوینی، ...
  • خوافی، فصیح. (۱۳۸۶). مجمل فصیحی. تصحیح محسن ناجی نصرآبادی، چ۶، ...
  • خواندمیر، غیاث الدین. (۱۳۶۲). حبیب السیر. تصحیح محمد دبیر سیاقی، ...
  • . (۱۳۷۲). مآثر الملوک. تصحیح میر هاشم محدث، تهران: رسا ...
  • دریایی، تورج (۱۳۹۱)، ناگفته­های امپراتوری ساسانیان، ترجمه آهنگ حقانی، محمود ...
  • دینوری، ابوحنیفه. (۱۳۸۴). اخبارالطوال. تصحیح محمود مهدوی دامغانی، چ۶، تهران: ...
  • سرکاراتی، بهمن.(۱۳۸۷). سایه­های شکار شده. تهران: طهوری ...
  • صفا، ذبیح­الله (۱۳۸۹)، حماسه­سرایی در ایران، تهران: قطره ...
  • طبری، محمدبن جریر. (۱۳۸۵). تاریخ طبری. ترجمه ابوالقاسم پاینده، چ۶، ...
  • غفوری، فرزین (۱۳۹۷)، سنجش منابع تاریخی شاهنامه در پادشاهی خسرو انوشیروان، ...
  • کریستنسن، آرتور. (۱۳۶۸). ایران در زمان ساسانیان. ترجمه رشید یاسمی، ...
  • گردیزی، ابوسعید. (۱۳۴۷). زین الاخبار. تصحیح عبدالحی حبیبی، تهران: بنیاد ...
  • ماسه، هانری. (۱۳۷۵)، فردوسی و حماسه ملی، ترجمه مهدی روشن­ضمیر، ...
  • مجمل التواریخ و القصص. (۱۳۸۳). تصحیح ملکالشعراء بهار، تهران: دنیای ...
  • مرعشی، ظهیرالدین. (۱۳۴۵). تاریخ طبرستان و رویان و مازندران. تصحیح ...
  • مستوفی، حمدالله. (۱۳۶۲). تاریخ گزیده. به کوشش عبدالحسین نوائی، چ۲، ...
  • مسعودی، علی بن حسین. (۱۳۶۵). التنبیه و الاشراف. ترجمه ابوالقاسم ...
  • مسعودی، علی بن حسین. (۱۳۷۸). مروج الذهب. ترجمه ابوالقاسم پاینده، ...
  • مسکوب،شاهرخ. (۱۳۵۰)، سوگ سیاوش(در مرگ و رستخیز)، تهران: خوارزمی ...
  • .......................... (۱۳۸۴)، ارمغان مور، جستاری در شاهنامه، تهران: نشرنی ...
  • مقدسی، مطهربن طاهر. (۱۳۷۴). آفرینش و تاریخ. تصحیح محمدرضا شفیعی ...
  • منهاج سراج. (۱۳۶۳). طبقات ناصری. تصحیح عبدالحی حبیبی، تهران: دنیای ...
  • میرخواند، محمد. (۱۳۳۸). روضه الصفا. تهران: خیام ...
  • نولدکه، تئودور. (بی تا). تاریخ ایرانیان و عرب ها در ...
  • ب)مقالات:۱. خالقی مطلق، جلال (۱۳۹۰)، «شاهنامه­سرایی در ایران» در فردوسی ...
  • رضایی دشت­ارژنه،محمود، بیژن­زاده، محمد (۱۳۹۵)، «نقد و بررسی داستان «آن ...
  • زند، زاگرس(۱۳۹۲)، « سبک تاریخ­نویسی شاهنامه فردوسی»، پژوهشنامه ادب حماسی، ...
  • نحوی، اکبر(۱۳۸۴)، نگاهی به روش­های ارجاع به منابع در شاهنامه، ...
  • ج) منابع لاتین:۱. Covasji, Davar (۱۹۲۷),” The Historical Epic with ...
  • Shahbazi, Shapour(۱۹۹۱), Ferdowsi(A The journal of k.R Came Oriental Institute ...
  • نمایش کامل مراجع