درک نادرست معنای «کرد» در شاهنامه

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 114

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_KVSHN-21-46_007

تاریخ نمایه سازی: 30 مرداد 1402

چکیده مقاله:

در روایت فردوسی از اسطوره ضحاک، ارمایل و گرمایل پس از راه یابی به خورش­خانه­ی او، هر روز با آمیختن مغز جوانی با مغز گوسفند، یک تن را از مرگ می رهانند. جوانان از مرگ رسته، با بز و گوسفندانی که خورشگران در اختیار آنان می­گذارند، راه کوه و صحرا در پیش می گیرند. در اینجا، فردوسی یادآور می­ شود که نژاد کرد از این جوانان شکل گرفته است (کنون کرد از آن تخمه دارد نژاد). برخی پژوهندگان شاهنامه، از جمله اکبر نحوی، مصطفی جیحونی و تیمور مالمیر، کرد را در مصراع یادشده، نه به معنای قوم و نژاد کرد، بلکه در معنای چوپان، چادرنشین، ساده، امی و اندک­فهم تلقی کرده­اند. در این جستار، نگارندگان پس از واکاوی متون پیش و پس از اسلام و قراین درون­متنی و برون­متنی، به این دریافت رسیده­اند که چهار خطای ارزیابی شتاب زده، استقصای ناقص، تعمیم ناروا و بی توجهی به بافت معنایی ابیات شاهنامه منجر به تحلیل نادرست واژه­ی «کرد» شده است. توضیح، این که متون پیش از اسلام و تواریخ دوره اسلامی همه حاکی از آنند که کاربرد واژه‎ی «کرد» در معنای قوم و نژاد، امری متکرر بوده و گرچه بعدها به­واسطه­ی شبان­پیشگی کردها، این واژه در برخی از متون در معنای شبان نیز به کار رفته است؛ این امر قابل تعمیم به شاهنامه و مصراع مورد نظر نیست.

نویسندگان

سعید عبادی جمیل

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز

حسین بیات

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • الف) کتاب­ها۱. آیدنلو، سجاد (۱۳۷۹)، شاهنامه و ادب عامیانه کردی، ...
  • بدلیسی، شرفخان (بی تا)، شرف نامه، مصر، بی نا ...
  • بناکتی، داوود (۱۳۴۸)، تاریخ بناکتی، تصحیح جعفر شعار، تهران، انجمن ...
  • بیهقی، ابوالفضل محمدبن حسین (۱۳۸۸)، تاریخ بیهقی، به کوشش خلیل ...
  • ثعالبی نیشابوری، عبدالملک بن محمد (۱۳۶۸)، غرر اخبار ملوک الفرس ...
  • خالقی مطلق، جلال (۱۳۹۳)، یادداشت های شاهنامه، چاپ سوم، تهران، ...
  • دینوری، ابوحنیفه (۱۳۳۰ق)، اخبارالطوال، مصر، السعاده ...
  • رشید یاسمی، غلامرضا (بی تا)، کرد و پیوستگی نژادی و ...
  • رودکی، جعفربن محمد (۱۳۷۴)، دیوان رودکی، شرح و توضیح منوچهر ...
  • سعدی، مصلح بن عبدالله، (۱۳۶۷)، دیوان غزلیات، به کوشش خلیل ...
  • شیخ صدوق (۱۴۱۳)، من لا یحضره الفقیه، قم، موسسه انتشارات ...
  • فردوسی، ابوالقاسم (۱۳۸۶)، شاهنامه، تصحیح جلال خالقی مطلق، تهران، مرکز ...
  • . (۱۳۸۱)، شاهنامه، بر اساس نسخه مسکو، تهران، علم ...
  • قاآنی، حبیب (۱۳۸۰)، دیوان حکیم قاآنی، تصحیح امیر صانعی، تهران، ...
  • کارنامه اردشیر بابکان، (۱۳۸۲)، به کوشش بهرام فره وشی، تهران، ...
  • کزازی، میرجلال الدین (۱۳۹۲)، نامه باستان، تهران، سمت ...
  • گردیزی، عبدالحی بن ضحاک (۱۳۸۴)، زین الاخبار، به اهتمام رحیم ...
  • گزنفون، (بی تا)، لشکرکشی کورش، ترجمه وحید مازندرانی، بی جا، ...
  • دهخدا، علی اکبر، (۱۳۷۷)، لغت نامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران ...
  • مجلسی، محمد باقر (۱۴۰۴)، مرآه العقول فی شرح اخبار آل ...
  • مجلسی، محمد تقی (۱۴۰۶)، روضه المتقین فی شرح من لا ...
  • مجمل التواریخ و القصص (۱۳۱۸)، تصحیح ملک الشعرا بهار، تهران، ...
  • مدبری، محمود (۱۳۷۰)، شاعران بی دیوان، تهران، نشر پانوس ...
  • ناتل خانلری، پرویز (۱۳۹۱)، تاریخ زبان فارسی، چاپ نهم، تهران، ...
  • نیکیتین، واسیلی (۱۳۶۶)، کرد و کردستان، ترجمه محمد قاضی، تهران، ...
  • هجویری، ابوالحسن (۱۳۹۰)، کشف المحجوب، تصحیح محمود عابدی، چاپ هفتم، ...
  • ب) مقالات۱. ایوبیان، عبیدالله (۱۳۴۳)، «تقویم کردی»، مجله دانشکده ادبیات ...
  • جیحونی، مصطفی (۱۳۷۹)، «بررسی بیت هایی از شاهنامه فردوسی» (بخش ...
  • رضایی، احمد (۱۳۷۹)، «ایرانیان کرد؛ نگاهی به تاریخ سیاسی، فرهنگ ...
  • مالمیر، تیمور (۱۳۸۷)، «کرد در شاهنامه»، مطالعات ایرانی، سال ۷، ...
  • ج) منابع شفاهی۱. نحوی، اکبر (۱۳۹۶)، تقریرات درس شاهنامه، دانشگاه ...
  • نمایش کامل مراجع