نقد و بررسی سیمای فیروز بن یزدگرد دوم در شاهنامه و تواریخ دوره ی اسلامی

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 71

فایل این مقاله در 33 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_KVSHN-20-42_005

تاریخ نمایه سازی: 30 مرداد 1402

چکیده مقاله:

در پی تبیین جایگاه بخش تاریخی شاهنامه، در این جستار سیمای فیروز در شاهنامه با تواریخ دوره اسلامی مقایسه و روشن شد که شاهنامه از نظر تاریخی نیز یکی از منابع موثق و قابل اعتماد است و در کلیات، ماجراهای عهد فیروز با متون تاریخی هم­سوست؛ چنانکه شورش فیروز بر برادرش هرمزد و تصاحب سلطنت، قحطی هفت ساله، مردم­داری فیروز و مدیریت بحران در دوره قحطی، ساختن شهرهایی در زمان فیروز، جنگ فیروز با خوشنواز، شکست فیروز در رویارویی با خوشنواز و کشته شدنش در خندق، گماشتن سوفرای و بلاش در پایتخت در هنگام لشکرکشی به سرزمین هیاطله، بیست و هفت سال سلطنت فیروز، کین­خواهی سوفزای از خوشنواز و برگرداندن غنائم و اسرا هم در شاهنامه و هم در بیشتر منابع تاریخی آمده است و هم­سویی قابل تاملی بین شاهنامه و تواریخ عهد اسلامی دیده می­شود. بدیهی است که در برخی جزئیات، اختلاف­هایی نیز بین شاهنامه و متون تاریخی وجود دارد؛ چنانکه درباره مدت قحطی، خاستگاه خشکسالی، مدت پادشاهی فیروز، تعداد و نام شهرهای ساخته شده به دست فیروز، کیفیت جنگ او با خوشنواز، کنش او در مواجهه با هرمزد، خاستگاه جنگ او با خوشنواز و افراد همراه او در جنگ با خوشنواز اختلافاتی جزئی بین روایت فردوسی و برخی از منابع تاریخی دیده می­شود که این اختلافات جزئی حتی در بین خود تواریخ دوره اسلامی نیز مشهود است.

نویسندگان

محمود رضایی دشت ارژنه

دانشگاه شیراز

سیده زهرا ملک پور

دانشگاه شیراز

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • الف) کتاب­ها:۱- آیدنلو، سجاد(۱۳۹۰)، دفتر خسروان، تهران، نشر سخن ...
  • اصفهانی، حمزه(۱۳۴۶)، تاریخ پیامبران و شاهان، ترجمه جعفر شعار، تهران، ...
  • ابن اثیر، عزالدین(۱۳۸۴)، تاریخ کامل، ترجمه محمدحسین روحانی، چاپ سوم، ...
  • ابن بلخی(۱۳۷۴)، فارسنامه، تصحیح منصور رستگار فسایی، شیراز، انتشارات بنیاد ...
  • ابن خلدون، عبدالرحمن(۱۳۷۵)، العبر، ترجمه عبدالحسین آیتی، تهران، نشر پژوهشگاه ...
  • ابن مسکویه، ابوعلی(۱۳۶۹)، تجارب الامم، ترجمه ابوالقاسم امامی، تهران، انتشارات ...
  • بلعمی، ابوعلی(۱۳۷۴)، تاریخ نامه طبری، تصحیح محمد روشن، تهران، انتشارات ...
  • بناکتی، فخرالدین(۱۳۴۸)، تاریخ بناکتی، به کوشش جعفر شعار، تهران، انتشارات ...
  • بیرونی، ابوریحان(۱۳۸۹)، آثارالباقیه، ترجمه اکبر داناسرشت، چاپ ششم، تهران، انتشارات ...
  • بیضاوی، عبدالله(۱۳۸۲)، نظام التواریخ، تصحیح میرهاشم محدث، تهران، انتشارات بنیاد ...
  • ثعالبی، عبدالملک(۱۳۶۸)، تاریخ ثعالبی، ترجمه محمد فضائلی، تهران، نشر نقره ...
  • جلیلیان، شهرام(۱۳۹۶)، تاریخ تحولات سیاسی ساسانیان، تهران، انتشارات سمت ...
  • جنیدی، فریدون(۱۳۵۸)، زندگی و مهاجرت نژاد آریا، تهران، انتشارات بلخ ...
  • حسینی قزوینی، شرف الدین(۱۳۸۳)، المعجم فی آثار ملوک العجم، تصحیح ...
  • خوافی، فصیح(۱۳۸۶)، مجمل فصیحی، تصحیح محسن ناجی نصرآبادی، چاپ ششم، ...
  • خواندمیر، غیاث الدین(۱۳۶۲)، حبیب السیر، تصحیح محمد دبیر سیاقی، چاپ ...
  • (۱۳۷۲)، مآثر الملوک،. تصحیح میرهاشم محدث، تهران، نشر رسا ...
  • دینوری، ابوحنیفه(۱۳۸۴)، اخبارالطوال، تصحیح محمود مهدوی دامغانی، چاپ ششم، تهران، ...
  • سرکاراتی، بهمن(۱۳۸۷)، سایه­های شکار شده، تهران، انتشارات طهوری ...
  • صفا، ذبیح­الله(۱۳۸۹)، حماسه­سرایی در ایران، تهران، نشر قطره ...
  • منهاج سراج(۱۳۶۳)، طبقات ناصری، تصحیح عبدالحی حبیبی، تهران، انتشارات دنیای ...
  • طبری، محمدبن جریر(۱۳۸۵)، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، چاپ ششم، ...
  • کریستن سن، آرتور(۱۳۶۸)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه غلامرضا رشید ...
  • گردیزی، ابوسعید(۱۳۴۷)، زین الاخبار، تصحیح عبدالحی حبیبی، تهران، انتشارات بنیاد ...
  • ماسه، هانری(۱۳۷۵)، فردوسی و حماسه ملی، ترجمه مهدی روشن­ضمیر، تبریز، ...
  • مجمل­التواریخ و القصص(۱۳۸۳)، تصحیح ملکالشعراء بهار، تهران، انتشارات دنیای کتاب ...
  • مرعشی، ظهیرالدین(۱۳۴۵)، تاریخ طبرستان و رویان و مازندران، تصحیح محمدحسین ...
  • مستوفی، حمدالله(۱۳۶۲)، تاریخ گزیده، به کوشش عبدالحسین نوائی، چاپ دوم، ...
  • مسعودی، علی بن حسین(۱۳۶۵)، التنبیه و الاشراف، ترجمه ابوالقاسم پاینده، ...
  • مسعودی، علی بن حسین(۱۳۷۸)، مروج الذهب ، ترجمه ابوالقاسم پاینده، ...
  • مسکوب،شاهرخ(۱۳۵۰)، سوگ سیاوش(در مرگ و رستخیز)، تهران، انتشارات خوارزمی ...
  • (۱۳۸۴)، ارمغان مور، جستاری در شاهنامه، تهران، نشر نی ...
  • مقدسی، مطهربن طاهر(۱۳۷۴)، آفرینش و تاریخ، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، ...
  • میرخواند، محمد(۱۳۳۸)، روضه الصفا، تهران، انتشارات خیام ...
  • نولدکه، تئودور(بی تا)، تاریخ ایرانیان و عرب ها در زمان ...
  • یعقوبی، احمد(۱۳۷۱)، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمدابراهیم آیتی، چاپ ششم، تهران، ...
  • ب) مقالات:۱- رضایی دشت­ارژنه، محمود و محمد بیژن­زاده(۱۳۹۵)، «نقد و ...
  • ج) منابع لاتین:۱- Covasji, Davar(۱۹۲۷),” The Historical Epic with Particular ...
  • Shahbazi, Shapour(۱۹۹۱), Ferdowsi(A The journal of k.R Came Oriental Institute ...
  • Schippmann, Klaus(۲۰۱۲), “FĪRŪZ,” Encyclopaedia Iranica, IX/۶, pp ۶۳۱-۶۳۲, available online ...
  • نمایش کامل مراجع