بی بی منجمه، بیجه منجمه و نهانی هروی

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 121

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_KVSHN-18-35_008

تاریخ نمایه سازی: 30 مرداد 1402

چکیده مقاله:

بی بی منجمه سمنانی، بانوی نامدار و ستاره شناس ایرانی در قرن ششم از اهالی نیشابور، دختر کمال   الدین سمنانی رئیس فرقه شافعیه نیشابور و منجم باشی سلطان محمد خوارزمشاه بود. او به دلیل مهارت در علم نجوم، در دربار سلطان جلال الدین خوارزمشاه و علاءالدین کیقباد از جایگاه ویژه ای برخوردار شد. بیجه منجمه، از زنان شاعر، منجم و ادیب اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری است. وی به ماه کرمان شهرت داشت. معاصر با مولانا عبد الرحمن جامی، امیر علیشیر نوایی و سلطان حسین بایقرا(۸۷۵ -۹۱۲ ق) بود. بیجه با مولانا جامی مطایبات و مهاجات داشت. بعضی از مورخان بی بی منجمه سمنانی را بی بی منجمه نیشابوری ثبت کرده اند، در حالی که نام وی در میان مشاهیر سمنان به چشم می خورد. بعضی از تذکره ها نیز به لحاظ شباهت اسمی  بیجه منجمه را همان بی بی منجمه خوانده اند؛ به این دلیل که بیجه را مخفف و تصغیر شده بی بی می دانند؛ نیز بیجه منجمه را نهانی هروی از زنان شاعر قرن یازدهم هجری به شمار آورده، تخلص  بیجه(ماه) را به نهانی داده اند. در این مقاله تلاش برآن است تا پس از معرفی بیجه، پرده از ابهامات گوناگون در باره این شخصیت تاریخی- ادبی برداشته شود

نویسندگان

محمدرضا نجاریان

استاد دانشگاه یزد

ندا حاتم پور

دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه یزد

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • کتاب ها۱) آقاپورمقدم، سید رضا، (۲۰۰۸)، دایره المعارف زنان نامدار ...
  • ابن اثیر، (۱۰۴۲)، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر ...
  • ابن بی بی منجمه، (۱۳۵۰)، اخبار سلاجقه روم، به کوشش: ...
  • احمدی، پگاه، (۱۳۸۴)، شعرزن از آغاز تا امروز، تهران، چشمه ...
  • افصح زاده، اعلا خان، (۱۳۷۸)، نقد و بررسی آثار و ...
  • اقبال آشتیانی، عباس، (۱۳۸۴)، تاریخ مغول: از حمله چنگیز تا ...
  • انوشه، حسن، (۱۳۷۵)، دانشنامه ادب فارسی، ج۳، تهران، وزارت فرهنگ ...
  • اوحدی بلیانی، تقی الدین محمدبن محمد، (۱۳۸۹)، ج۷، تهران، میراث ...
  • بهزادی، حسین، (۱۳۸۱)، تذکره شاعران کرمان، تهران، دستان ...
  • پورحسینی، ابوالقاسم، (۱۳۷۰)، فرهنگ لغات و اصطلاحات مردم کرمان، تهران، ...
  • جهان ملک خاتون، (۱۳۷۴)، دیوان کامل، به کوشش: پوران دخت ...
  • حجازی، بنفشه، (۱۳۷۶)، به زیر مقنعه: بررسی جایگاه زن ایرانی، ...
  • حسینی فراهانی، محمدحسین،(۱۳۶۲)، سفرنامه، به کوشش: مسعود گلزاری، تهران، فردوسی ...
  • حقیقت، عبدالرفیع، (۱۳۵۲)، تاریخ سمنان، سمنان، فرمانداری کل سمنان ...
  • ، (۱۳۸۶)، فرهنگ شاعران زبان پارسی از آغاز تا امروز، ...
  • خلف تبریزی، محمد حسین، (۱۳۷۶)، برهان قاطع، به کوشش:محمد معین، ...
  • خیام پور، عبدالرسول، (۱۳۴۰)، فرهنگ سخنوران، تبریز،کتاب آذربایجان ...
  • دانشنامه جهان اسلام، (۱۳۷۹)، به سرپرستی غلامعلی حداد عادل، ج۵، ...
  • دایره المعارف تشیع، (۱۳۷۵)، به سرپرستی جوادی، خرمشاهی و...، ج۳، ...
  • دهخدا، علی کبر، (۱۳۷۳)، لغت نامه، ج۴، تهران، دانشگاه تهران ...
  • رجبی، محمدحسن، (۱۳۷۴)، مشاهیر زنان ایرانی و پارسی گوی، تهران، ...
  • رحمانی، ماگه،(۱۳۳۱)،پرده نشینان سخنگو، کابل ...
  • رضازاده شفق ، صادق، (۱۳۵۴)، تاریخ ادبیات ایران ، شیراز، ...
  • رضایی، عبدالعظیم، (۱۳۷۸)، گنجینه تاریخ ایران، ج۱۱، تهران، اطلس ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا، (۱۳۹۰)، با چراغ و آینه، تهران، سخن ...
  • شکورزاده، ابراهیم، (۱۳۴۶)، عقاید و رسوم مردم خراسان، تهران، سروش ...
  • شیمل، آنه ماری، (۱۳۷۶)، نام های اسلامی، ترجمه:گیتی آرین، تهران، ...
  • صدر حاج سید جوادی، احمد، (۱۳۵۷)، دایره المعارف تشیع، ج۳، ...
  • صرافی، محمود، (۱۳۷۵)، فرهنگ گویش کرمانی، تهران، سروش ...
  • صفا، ذبیح الله، (۱۳۷۳)، تاریخ ادبیات ایران، ج۴، چاپ دهم، ...
  • صفوی، سام میرزا، (۱۳۱۴)، تحفه سامی، تصحیح: وحید دستگردی، تهران، ...
  • طهرانی، آقا بزرگ، (۱۴۰۳ق)، الذریعه، جزء ۹، بیروت، دارالاضواء ...
  • فخری هروی، سلطان محمد، (۱۹۶۸م)، روضهالسلاطین و جواهر العجایب، حیدرآباد، ...
  • فرخزاد، پوران، (۱۳۴۲)، زن از کتیبه تا تاریخ، تهران، زریاب ...
  • ، (۱۳۸۱)، کارنمای زنان کارای ایران (از دیروز تا امروز)، ...
  • کشاورز صدر، سید محمد علی، (۱۳۳۴)، از رابعه تا پروین، ...
  • کحاله، عمر رضا، (۱۳۷۶)، معجم المولفین، ج۱، بیروت، دار احیاء ...
  • گرایلی، فریدون، (۱۳۷۷)، مشاهیر نیشابور، مشهد، سعیدی منش ...
  • لسترنج، گی، (۱۳۷۷)، جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی، ترجمه محمود ...
  • محرابی، معین الدین، (۱۳۸۲)، مهستی گنجهای بزرگترین زن شاعر رباعی ...
  • محلاتی، ذبیح الله(۱۳۷۰)، ریاحین الشریعه، جلد ۴ ، تهران، دار ...
  • مرسلوند، حسن، (۱۳۶۹)، زندگینامه رجال و مشاهیر ایران، ج۲، تهران، ...
  • مستوفی، حمدالله، (۱۳۲۸)، تاریخ گزیده، به کوشش: ادوارد برون، تهران، ...
  • مشیرسلیمی، علی اکبر، (۱۳۳۵)، زنان سخنور، تهران، علی اکبر علمی۳۳) ...
  • معصوم علیشاه، محمد، (۱۳۸۳)، طرائق الحقایق، تصحیح: محمدجعفر محجوب، ج۳، ...
  • مهاجر، نجف علی، (۱۳۸۴)، فرهنگنامه زنان پارسی گو، تهران، اوحدی ...
  • میرشاهی، مسعود (۱۳۸۳)، شعر زنان افغانستان، تهران، شهاب ثاقب ...
  • نظمی تبریزی، علی، (۱۳۷۸)، دویست سخنور، تهران، سروش ...
  • نفیسی، سعید، (۱۳۴۴)، تاریخ نظم و نثر در ایران و ...
  • ، (۱۳۴۳)، فرهنگ نفیسی، ج۱، تهران، کتابفروشی خیام ...
  • نوایی، امیر علیشیر، (۱۳۶۳)، مجالس النفائس، به کوشش: علی اصغر ...
  • نوایی، عبدالحسین، (۱۳۷۷)، اثرآفرینان، ج۲و ج۶، تهران، انجمن آثار و ...
  • هدایت، محمود، (۱۳۵۳)، گلزار جاویدان، تهران، زیبا ...
  • مقالات:۱) مطلبی کاشانی، نادر، «بی بی منجمه ستاره شناسی قرن ...
  • منفرد، افسانه، دانشنامه جهان اسلام ذیل بی بی، به سرپرستی ...
  • میرفخرایی، مریم، دائره المعارف بزرگ اسلامی ذیل بی بی، زیر ...
  • هاشمی پور، بهناز، دانشنامه جهان اسلام ذیل بی بی منجمه، ...
  • نمایش کامل مراجع