تعامل موسیقی و جامعه

موسیقی در جوامع، یک عنصر فرهنگی مهم تلقی می ­شود. اهمیت موسیقی در نظام فرهنگی را می­ توان در عینیت­ های اجتماعی مختلف مشاهده کرد. کمتر مراسم و مناسک اجتماعی یا مذهبی است که موسیقی جزئی از آن نباشد. گردهمایی­ های سیاسی نیز اغلب با موسیقی و سرود همراه است. در مسابقات ورزشی مهم، موسیقی حضور آشکار دارد. سرود ملی به عنوان یک اثر موسیقایی، با هدف پیوند دادن و معرفی کردن هویت یک ملت به نظام جهانی مطرح است. در مراسم مختلف اجتماعی، هر کجا انسان ها می­ خواهند شادی خود را آشکار کنند و یا با غم و اندوه مواجهند، موسیقی اغلب به عنوان ابزاری برای تقویت احساسات جمع حضور دارد. به هنگام جنگ به عنوان پدیده­ ای اجتماعی، موسیقی در تهییج جنگجویان و سربازان، نقشی اساسی ایفا می­ کند. در انقلاب های سیاسی، آهنگسازان می­ توانند به عنوان عامل مهمی در ایجاد همبستگی و برادری بین انقلابیون، نقش مهمی داشته باشند و ... . از سوی دیگر، حضور نظام یا شرایط اجتماعی بر محتوای موسیقی حاکم بر نظام فرهنگی یک دوره تاریخی خاص، پررنگ و آشکار است. موسیقی حاکم در دوران جنگ با موسیقی حاکم در زمان صلح، آشکارا تفاوت دارد. با مقایسه دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و دوران پس از آن و همچنین با برسی موسیقی حاکم در هر دوره، می ­توان اثر نظام و شرایط اجتماعی بر موسیقی را دریافت. شرایط اجتماعی و سیاسی پس از دوم خرداد ۱۳۷۶ نسبت به قبل از آن (فاصله سال های پس از جنگ تحمیلی تا خرداد ۱۳۷۶ در ایران) آشکارا با یکدیگر متفاوت است و مقایسه انواع موسیقی حاکم بر جامعه در این دو دوره نیز، تاثیر شرایط اجتماعی را بر موسیقی نشان می­ دهد. در مقاله حاضر، با طرح موضوع­ هایی نظیر رابطه اثر موسیقایی و شرایط اجتماعی، موسیقی و همبستگی اجتماعی، موسیقی و گروه های اجتماعی، موسیقی و سیاست و موسیقی و مذهب، سعی خواهد شد تا تعامل موسیقی و جامعه به طور دقیق­تر و جزئی­تری مورد بررسی قرار گیرد.