تاثیر عدم لحاظ ملزومات معماری در مقاوم سازی لرزه ای آثار تاریخی

در این مقاله استدلال های مهندسی آسیب های وارده که به دلیل عدم لحاظ ملزومات معماری در مسجد امام خمینی بروجرد در اثر زلزله دشت سیبلاخور 85/1/11 ایجاد شده است ، مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به استعداد لرزه خیزی ایران، خطر زلزله این کشور و در نتیجه آثارتاریخی بسیار ارزشمند موجود در این کشور را تهدید می نماید. زلزله دشت سیلاخور استان لرستان که در 11 فروردین 1385 به وقوع پیوست، به آثار تاریخی این منطقه آسیب هایی وارد نموده است. بنای تاریخی مسجد امام خمینی بروجرد، یکی از اماکن تاریخی است که در فهرست آثار میراث فرهنگی کشور نیز به ثبت رسیده است، این بنا در اثر زلزله مذکور متحمل خسارات فراوانی شده است. بررسی فنی ، بر روی آسیب های وارده به قسمت های مختلف این بنا از جمله گنبد، ایوان شمالی و جنوبی ، صحن مسجد انجام شده است. با مطالعه آسیب های وارده به این بناها می توان ابراز نمود که برای جلوگیری از چنین اتفاقاتی باید در رویه مرمت آثار تاریخی تجدید نظر گردد. با بررسی فنی و قیاس بین ایوان شمالی و جنوبی این مسجد مشخص می گردد که اشتباه در مقاوم سازی یکی از مسائلی است که پایداری این بناها را در هنگام بروز زلزله تهدید می نماید. از دیدگاه دیگر عدم رعایت اصول مرمت نیز باعث بروز مشکلاتی شده است. از عوامل مهم دیگر در تشدید خرابی ها عدم رعایت اصول فنی رایج گذشته در امر مرمت بوده است. با توجه به جدید بودن علم مقاوم سازی بناهای تاریخی در دنیا شایسته است با عنایت بر خسارات وارد بر این مسجد و موارد مشابه دیگر از جمله ارگ بم، مسجد جامع بروجرد و امامزاده جعفر بروجرد را هکارهای مناسب مطابق با استدلال های صحیح مهندسی و مطابق با اصول مرمت ارائه گردد. همچنین برای کاهش اثر زلزله بر بنا های تاریخی لازم است ، نمودار گردشی مناسب که در بر گیرنده موارد لازم در انجام آزمایشات و تحلیل های عددی در مقاوم سازی و علم مرمت ، در هم ادغام شود. نمودار گردشی ارائه شده در این مقاله، در برگیرند کلیه مراحل مقاوم سازی در ارضاء نمودن محدودیت های معماری مرمت می باشد.