پارامترهای رشد جمعیت و جدول زندگی بید گوجه فرنگی (Tuta absoluta (Meyrick) (Lep.: Gelechiidae روی دو رقم گوجه فرنگی

بید گوجه­ فرنگی (Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae در ایران جزء آفات قرنطینه ای بوده که به تازگی در بیشتر مناطق کشور گسترش یافته و تبدیل به آفتی مهم در مزارع گوجه فرنگی، سیب زمینی و بادمجان شده است. در این تحقیق نمو، تولیدمثل و جدول زندگی این آفت روی دو رقم گوجه فرنگی مبیل و ریوگرند در شرایط آزمایشگاهی (دمای ۲±۲۷ درجه سلسیوس، رطوبت نسبی ۵±۶۰ درصد و دوره نوری ۱۶ ساعت روشنایی و ۸ ساعت تاریکی) مورد بررسی قرار گرفت. داده ­های جدول زندگی بر اساس نظریه جدول زندگی سنی- مرحله رشدی دوجنسی تجزیه تحلیل شد. طول دوره رشدی پیش از بلوغ این آفت روی رقم ­های مذکور به­ ترتیب ۳۰۱/۰±۸۵/۲۰ و ۳۷/۰±۴/۲۱ و طول دوره تخمریزی به­ ترتیب ۵۸/۰±۸۱/۱۲ و ۴۳/۰±۱۶/۱۲روز محاسبه شد. ماده­ ها نیز روزانه به­طور میانگین به­ ترتیب ۲۴/۱۱±۲۹/۲۱۰ و ۸/۱۰±۹۵/۱۲۰ تخم گذاشتند. بیش­ترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ)، نرخ خالص تولیدمثل (R۰) و کوتاه ترین طول دوره یک نسل جمعیت (T) به­ ترتیب ۰۰۵۸/۰±۱۵۸۰/۰ (روز-۱)، ۰۰۶۸/۰±۱۷۱۰/۱ (روز-۱)، ۴۴/۱۰±۶/۷۳ (نتاج) و ۳۵/۰±۲۱/۲۷ روز روی رقم مبیل به­ دست آمد. بنابراین با توجه به ویژگی­ های زیستی و پارامترهای جدول زندگی، گوجه­ فرنگی رقم مبیل نسبت به ریوگرند به عنوان رقم حساس تر نسبت به افزایش جمعیت این آفت تعیین شد.