دموگرافی سفیدبالک پنبه (Bemisia tabaci (Hem.:Aleyrodidae روی رقم حساس و مقاوم گوجه فرنگی تیمار شده با عصاره گیاه شاتره (Fumaria parviflora (Lamark

سفیدبالک پنبه (Bemisia tabaci (Gennadius یکی از مهم­ترین آفات محصولات زراعی، گلخانه­ ها و گیاهان زینتی است. در این مطالعه اثر دز زیرکشنده عصاره گیاهی شاتره (Fumria parviflora (Lamark) (Papaverales: Fumariaceae روی پارامترهای جدول زندگی سن-مرحله دو جنسی سفید بالک پنبه روی دو رقم مقاوم (کال­جی­ان­تری) و حساس (ارگون) گوجه­ فرنگی ارزیابی شد. تعداد ۳۰ حشره کامل هم سن به داخل قفس لیوانی رها سازی شد و بعد از ۲۴ ساعت حشرات کامل حذف شد. تخم­ هایی که کمتر از ۲۴ ساعت از عمرشان می­ گذشت نگهداری شد ومیزان تخمریزی حشرات ماده خارج شده تا پایان آخرین روز زندگی به­ طور روزانه ثبت شد.آزمایش در گلخانه شیشه­ ای و در شرایط دمایی ۲ ±۲۷ درجه سلسیوس و رطوبت نسبی ۵± ۵۰ درصد و شرایط نوری ۱۶ ساعت روشنایی و ۸ ساعت تاریکی انجام شد. نتایج نشان داد که حشرات روی رقم مقاوم کال­جی­ان­تری تیمار شده با عصاره شاتره دارای نرخ ذاتی افزایش جمعیت، نرخ ناخالص تولیدمثل، نرخ خالص تولیدمثل به­ ترتیب ۰۶۲/۰ بر روز، ۲/۳۷ تخم به­ ازای هر فرد، ۱/۱۰ تخم به­ازای هر فرد، پایین­تری نسبت به حشرات روی رقم حساس ارگون تیمار شده با عصاره شاتره به­ ترتیب ۰۷۱/۰ بر روز، ۸۵/۳۹ تخم بازای هر فرد و ۸۲/۱۳ تخم بازای هر فرد بودند. کاهش نرخ ذاتی افزایش جمعیت در رقم کال­جی­ان­تری در تیمار شاهد نشان­دهنده اثر کنترلی رقم مقاوم روی جمعیت سفیدبالک است. اگرچه تیمار هر دو رقم با عصاره شاتره باعث افت جمعیت آفت شد اما تاثیر رقم مقاوم با مصرف عصاره گیاهی نتایج بهتری داشت. بیشترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت در تیمار شاهد به همراه رقم حساس ارگون به میزان ۱/۰ بر روز و کمترین آن در تیمار شاتره به همراه رقم مقاوم کال­جی­ان­تری به میزان ۰۶/۰ بر روز مشاهده شد. بنابر این کاربرد ارقام مقاوم در کنار مصرف مواد حشره کش گیاهی تاثیرات بیشتری روی تراکم جمعیت این حشره نشان می­ دهد که در راهبرد IPM  آن بسیار مهم است.