زمینه های فرهنگی و اجتماعی فرقه گرایی در صدر اسلام

سال انتشار: 1389
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 135

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HAFT-12-47_004

تاریخ نمایه سازی: 6 شهریور 1402

چکیده مقاله:

برای تحلیل جریان های فرقه ای در طول تاریخ اسلام باید زمینه ها و موارد نخستین آن را فهمید تا خلا تاریخی بر پژوهش راه نبندد. هرچند غالب پژوهشگران شکل گیری رسمی و تمایز فرقه های اسلامی به ویژه از نوع سیاسی را از زمان قتل عثمان می دانند، ولی برای شناخت این مهم باید به زمینه های فکری و حوادث و جریان های تاریخی قبل از آن نیز توجه کرد؛ چراکه جست وجو درباره علت پیدایی هر حادثه سیاسی و شناخت چگونگی و خاستگاه هر تفکری، بدون آگاهی از سلسله حوادث و جریانات قبلی آن نتیجه روشنی نخواهد داشت. این نوشتار پس از گزارش و بررسی برخی از ویژگی های عصر پیامبر(ص)، به مطالعه ویژگی ها و اختلافات سیاسی و فکری در عصر صحابه و تابعان و چگونگی ظهور و بروز فرقه های اسلامی و محورهای کلامی مورد اختلاف آنها می پردازد. پس از آن تاثیر اختلافات و تحولات سیاسی را بر فرقه گرایی بررسی می کند و در پایان نیز فهرستی از مهم ترین محورهای فکری اختلاف فرقه ها ارائه می کند. شاید در پرتو چنین مباحثی ارتباط سلسله وارحوادث فرهنگی و فکری و نیز مشابهت کشمکش های فکری پیشینیان و معاصران آشکارتر شود.

نویسندگان

علی آقانوری

استادیار دانشگاه ادیان و مذاهب

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن مجیدنهج البلاغهآقانوری، علی (۱۳۸۶)، خاستگاه تشیع و فرقه های ...
  • آمدی، علی بن محمد (۱۴۲۶ق)، الاحکام فی اصول الاحکام، موسسه ...
  • ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبه الله (۱۳۸۷ق)، شرح نهج ...
  • ابن اثیر، عزالدین ابوحسن (۱۴۰۸ق)، الکامل فی التاریخ، تحقیق علی ...
  • ابن الوزیر، محمد بن ابراهیم (۱۴۲۵ق)، البرهان القاطع فی اثبات ...
  • ابن حزم، علی بن احمد (۱۴۱۶ق)، الفصل فی الملل والاهواء ...
  • ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد (بی تا)، مقدمه علامه ابن ...
  • ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله (بی تا)، جامع بیان العلم ...
  • ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم (۱۳۸۵)، الامامه و السیاسه، دار ...
  • ابن قیم جوزیه، محمد بن ابی بکر (بی تا)، اعلام ...
  • ابن کثیر، ابوالفراء اسماعیل (۱۴۰۲ق)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دارالمعرفه ...
  • ابن مرتضی، حسینی یمانی (۱۹۸۸م)، المنیه والامل، موسسه الکتاب الثقافه ...
  • ابوریه، محمود (بی تا)، اضواء علی السنه الاحمدیه، مصر: دارالمعارف ...
  • ابوزهره، محمد (۱۹۹۶)، تاریخ المذاهب الاسلامیه، قاهره: دارالفکر العربی ...
  • اشعری، ابوالحسن (۱۴۰۵ق)، مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، تحقیق محمد ...
  • (۱۴۱۴ق)، الابانه عن اصول الدیانه، تحقیق عباس صباغ، بیروت: دارالنفائس ...
  • امین، احمد (۱۹۶۹)، فجر الاسلام، بیروت: دارالکتاب العربی ...
  • امینی نجفی، عبدالحسین (۱۳۶۶)، الغدیر فی الکتاب و السنه الادب، ...
  • انصاری هروی، عبدالله بن محمد بن علی (۱۹۹۴)، ذم الکلام، ...
  • بغدادی، ابن رجب (بی تا)، فضل علم السلف علی الخلف ...
  • بغدادی، عبدالقادر (۱۹۹۸م)، الفرق بین الفرق، تحقیق محمد محیی الدین عبدالحمید، ...
  • البهی، محمد (۱۹۷۲)، الجانب الاهی من التفکیر الاسلامی، دمشق: دارالفکر ...
  • حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله (۱۳۶۹)، کشف الظنون عن اسامی ...
  • حجتی، محمدباقر (۱۳۶۰ش)، سه مقاله در تاریخ تفسیر و نحو، ...
  • حکیم، محمدباقر (۱۴۱۷)، علوم القرآن، اهواز: دانشگاه شهید چمران، مجمع ...
  • حنفی، حسن (۱۹۸۸م)، من العقیده الی الثوره، قاهره: مکتبه مدبولی ...
  • دارمی (۱۳۹۸ق)، سنن دارمی، قاهره: دارالفکر ...
  • ذهبی، محمدحسین (۱۴۰۷ق)، التفسیر و المفسرون، بیروت: دار القلم ...
  • رازی، ابوحاتم (۱۹۵۷م)، کتاب الزینه (بخش سوم)، تصحیح عبدالله سلوم ...
  • زنجانی، فضل الله (۱۴۱۷ ق)، تاریخ علم الکلام فی الاسلام، ...
  • سبحانی، جعفر (۱۴۱۱ق)، بحوث فی الملل والنحل، بیروت: الدارالاسلامیه ...
  • سیوطی، عبدالرحمان بن ابی بکر (۱۳۷۰ش)، تاریخ خلفا، تحقیق، محمد ...
  • سیوطی، عبدالله بن ابی بکر (۱۴۰۷ق)، الاتقان فی علوم القرآن، ...
  • شاطبی، ابراهیم بن موسی (۱۳۹۵ق)، الموافقات فی اصول الشریعه، بیروت: ...
  • شبلی نعمانی، محمد (۱۳۲۸)، تاریخ علم کلام، ترجمه سید محمدتقی ...
  • شرف الدین، عبدالحسین (۱۳۵۱)، اجتهاد در مقابل نص، ترجمه علی ...
  • شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (۱۳۶۳ش)، الملل والنحل، تحقیق محمد بن ...
  • صائب عبدالحمید (۱۴۱۷ق)، تاریخ الاسلام، الثقافی و السیاسی، مرکز الغدیر ...
  • صبحی صالح (۱۳۷۶)، علوم الحدیث و اصلاحات آن، ترجمه عادل ...
  • صدوق، ابی جعفر محمد بن علی (۱۳۹۸ق)، التوحید، تهران ...
  • صفا، ذبیح الله (۱۳۵۶ش)، تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی، ...
  • طباطبایی، محمدحسین (۱۳۹۳ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسه الاعلمی ...
  • طبری، محمد بن جریر (۱۳۶۲)، تاریخ الامم و الملوک، موسسه ...
  • طه، جابر (۱۴۱۳ق)، ادب الاختلاف فی الاسلام ...
  • عبدالرازق، مصطفی (۱۳۶۳ش)، تمهید لتاریخ الفلسفه السلامیه، قاهره: مکتبه الثقافه ...
  • عطوان حسین (۱۹۸۶م)، الفرق الاسلامیه فی بلاد الشام، بیروت: دارالجیل ...
  • عماره، محمد (۱۹۸۴)، الخلافه و نشاه المذاهب الاسلامیه، بیروت: الموسسه ...
  • (۱۹۹۷م)، تیارات الفکر الاسلامی، بیروت: دارالشروق ...
  • فیاض، عبدالله (۱۹۸۶م)، تاریخ الامامیه و اسلافهم من الشیعه، بی ...
  • قاضی نعمان (۱۳۶۶ق)، اختلاف اصول المذاهب، تحقیق مصطفی غالب، بیروت: ...
  • کبری زاده، طاش (۱۳۹۷ش)، مفتاح السعاده و مصباح السیاده، حیدرآباد: ...
  • لاهیجی، عبدالرزاق (۱۳۷۲ش)، گوهر مراد، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد ...
  • متقی هندی، علی بن حسام الدین (۱۴۱۳ق)، کنز العمال فی ...
  • محمود سالم عبیدات، محمود سالم (۱۹۹۸م)، تاریخ الفرق و عقایدها، ...
  • معرفت، محمدهادی (۱۴۱۸ق)، التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشب، مشهد: ...
  • المقریزی، احمد بن علی (۱۹۵۹م)، الخطط المقریزیه، مکتبه احیاء العلوم ...
  • ناشی اکبر (۱۹۷۱م)، مسائل الامامه، تحقیق ناس اس، بیروت: دار ...
  • نشار، علی سامی (۱۹۹۷م)، نشاه الفکر الفلسفی فی الاسلام، قاهره: ...
  • نوبختی، حسن بن موسی (۱۳۵۵ق)، فرق الشیعه، نجف اشرف: مکتبه ...
  • ولوی، علی محمد (۱۳۸۰ش)، دیانت و سیاست در قرون نخستین ...
  • یعقوبی، احمد بن اسحاق (بی تا)، تاریخ الیعقوبی، بیروت: دار ...
  • نمایش کامل مراجع